Sağlıklı ve güzel dişler için bakım ve temizlik çok önemlidir. Bu bilinç de küçük yaşlarda kazanılır.Çocuklarda ağız bakım alışkanlığını geliştirmek yetişkinlere oranla daha kolay etkili olabilmektedir.
Dr. Ezel Yıldız Elmas
Diş Hekimi
Anne ve babalar diş fırçalayarak ya da düzenli olarak diş hekimini ziyaret ederek bu konudan çocuklarına örnek olmalıdır.
Çocuklar, diş çürüğünün erken döneminde görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti ve hafif ağrı gibi sinyallerim zamanında yorumlayamaz ve ağrı ancak dayanılamayacak düzeye geldiğinde fark ve şikayet ederler. Bu durumda çürük artık ilerlemiş olup, çocuk diş hekimini ilk ziyaretini şiddetli ağrı ve endişe ile gerçekleştirmiş olur ki bu durum gerek diş hekimleri gerekse anne babalar için oldukça zor bir sürecin başlangıcı olur.
Çocuğunuzun dişçi korkusunu yenmesini sağlayın
Toplumumuzda yaygın şekilde diş hekimi korkusu görülmektedir. Anne babaların en önemli görevlerinden biri; çocuklarını yetiştirirken onların ağız diş sağlığını korumak ve ileriki yaşamlarında diş hekimine güven duyarak gidebilmeleri için onlara destek olmaktır. Bunun için onları en doğru şekilde diş klinikleri ve diş doktorları ile tanıştırmaları çok önemlidir.
Çocuğunuza şeker yedikten sonra en azından ağzını çalkalama alışkanlığını kazandırın
Özellikle anaokulu ve ilkokul çağlarındaki çocuklar artık evde anne baba ve bakıcı denetiminden çıkmakta ve kalabalık içinde alışkanlık geliştiren erken dönem bireyler olmaktadır. Bu da çocukların yuvada ya da ilkokul kantininde şekerli gıda tüketebileceği anlamına gelir. Çocukların bu dönemde aşırı miktarlarda olmadığı sürece şekerli gıda tüketmelerinde sakınca yoktur. Ancak gıda tüketimi sonrası davranışları önem taşır. Örneğin; çocuk her şekerli gıda alımından sonra dişlerini fırçalayamasa da mutlaka su içmesi ya da su ile ağzını çalkalamasının gerektiğini bilmelidir. Kolayca uygulayabileceği bu durum, ağız ortamının asit oranını düşürecek ve çürük gelişimini engelleyecektir.
Çürük oluşumu engellenebilir mi?
Çürük gelişimi kompleks bir mekanizmadır. Çürük yapıcı bakteri; şeker, zaman ve dişin yapısı gibi birçok farklı etkenin bir araya gelmesi ile oluşur. Bu etkenlerden birinin yetersizliği veya yokluğu çürük oluşumunu engeller.
Diş çürüğü + bakteri + karbonhidrat (şeker) + konak faktörü (dişin yapısı) + zaman
Diş hekimlerindeki, koruyucu işlemler tam olarak bu bilgi ışığında ilerlemekte ve bu denklemdeki dört temel etkene müdahale etme alanı aramaktadır. Bakteri ve şekeri ağızdan uzaklaştırmanın ve çürük denklemini bozmanın en kolay yolu diş fırçalamaktır. Bu şekilde çürüğün gelişiminde ihtiyaç duyulan zaman faktörü de elenmiş olur.
Çocuklarda diş fırçalama bebeklikte başlamalı
Bebeklerde 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) dişleri temizleme işleri başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.
Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5-3 yaşında) başlanması uygundur. Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur.
Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa tıpkı el yıkama alışkanlığı gibi diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra anne ve babanın kontrolü iyi olur.
Önlem alınmadığı sürece çürüğün önüne geçmek mümkün değil
Çürüğü tamamen engelleyebilecek bir aşı ya da ilaç henüz geliştirilememiştir. Ancak çürük sayısını, dişleri koruyarak ve güçlendirerek azaltmaya yönelik bazı dolgu malzemeleri günümüzde kullanılmaktadır. Bunlarda en yaygın kullanımı olan “fissür örtücü” denilen malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçük azı dişlerinin, çiğneyici yüzeylerinde bulunan “fissür” adı verilen oluklarda başlar. Fissür örtücüler bu olukların üzerini kapatarak, o bölgeye mikrop, yemek artıklarının sızmasını engelleyip çürük başlamasını önlemiş olur. Fissür örtücüler aynı zamanda içerdekileri “florid” iyonu ile dişlerin yapılarının kuvvetlendirilmesine de katkı da bulunur. Bu işlem, tüm süt azılarına, 6 yaşından itibaren çıkan kalıcı azı ve küçük azı dişlerine, aynı zamanda yetişkinlerde yüksek çürük risk grubunda yer alan kişilere de uygulanabilir.
Çürük ile mücadelede Fluorid Uygulamaları işe yarıyor
Çürüğü engellemenin başka bir yolu da dişlerin çürüğe karşı direncini artırmaktadır. Dişlere yüzeysel (topikal) florid uygulanması ile bu direnç kazandırılır.
Fluorid dişlerin çürümesini önleyen, dişlerin yapısını kuvvetlendiren bir elementtir. Fluorid diş macunlarının içinde bulunduğu gibi bazı besin maddelerinde bulunur. Fakat çocuklar çoğu zaman dişlerini fırçalamayı ihmal ederler ve dişlerin çürüğe karşı direnç kazanabilmeleri için yeterli fluorid almamış olurlar. İşte böyle durumlar için profesyonel “topikal florid” uygulamaları yapılmaktadır.
Profesyonel tropikal fluorid uygulaması sadece diş hekimleri tarafından kullanılabilen bir yöntemdir. Topikal florid uygulaması yalnız dişleri çürümeye meyilli çocuklarda değil tüm çocuklarda güvenli uygulanır. Bu sadece yeterli miktarda fluorid dişer üzerine depolanır ve dişlerin yapısı güçlendirerek çürüğe karşı dirençli olu. Topikal fluorid uygulaması her ayda bir yapılırsa ancak etkili olabilir. Bunun için çocuklarınızı her ayda bir düzenli olarak diş hekimine getiriniz…