Gluten, et ve yumurta gibi ana protein kaynaklarında bulunmamasına rağmen buğday, çavdar, arpa gibi tahıllarda bulunan bir çeşit proteindir. Normalde birçok bireyde herhangi bir sorun olmadan sindirilirken çölyak hastalarında veya glutene alerjisi olan bireylerde sindiriminde aksaklıklar ortaya çıkar.

Çölyak hastalarında gluten içeren bir besin alındığında bağışıklık sistemi antikor salgılar ve ince barsakta emilimi sağlayan villusların hasar görmesine neden olur. Her glutenli besin alımıyla uyarılan bağışıklık sistemi, zamanla villusların düz bir hal almasına, besin öğelerinin yetersiz emilimi sonucu yetersiz beslenme ile karşılaşılmasına ortam hazırlar. Bu durumu ve sonrasında oluşabilecek sağlık sorunlarını engellemek adına glutensiz diyete dikkat edilmelidir.





Glutensiz Nasıl Beslebilirim?
•Hayatınıza Glutensiz Tatlar Katın: Glutensiz beslenmesi gerektiği bildirilen bireyler ilk anda büyük bir sıkıntı ve panik yaşarlar. Çünkü o ana kadar hayatımızın her anında bizimle olan ekmek, makarna, kek, börek, pasta gibi gluten içeren besinlerin artık olmaması gerektiğini biliriz, ancak onlarsız bir hayatın nasıl geçirilebileceği hakkında bile bir fikirimiz bile yoktur. Ve glutensiz beslenme ilk bakışta gözümüze oldukça zor gelir. Burada yapılması gereken hayatımıza glutensiz tatlar katmayı öğrenerek bu zorluğu bir sanata dönüştürmektir.

•İyi Etiket Okuyun: İyi etiket okuma sadece gluteni tolere edememe durumunda değil normalde de dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur. Ancak hassasiyet durumunda önemi bir kat daha artar. Glutene karşı alerjisi olan bireyler alacakları ürünün içeriğini, gluten uyarı ibarelerini dikkatle inceledikten sonra seçimlerini gerçekleştirmelidir. Arpadan yapılan maltın ve genelde buğday içerebilen hidrojenize bitki proteininin var olma/olmama durumuna da dikkat edilmelidir.

•Hazır Gıdalardan Uzak Durun: Hazır gıdalar bizim için avantaj ve dezavantajı bir arada barındırır. Avantaj etiket okumamıza imkan sağlamaları dez avantaj ise birçoğunun içerisinde gluten bulunmasıdır. Mayalar, Soslu çerezler, balsamik sirke, salata sosları, hazır çorbalar, buyon tabletleri, içeriğini bilmediğiniz baharat karışımları, sucuk, salam, sosis gibi hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.

•Ev Dışındaysanız Kurtarıcınız Kumpir Olsun: Dışarıda yenilen yemeklerin içeriğinin tam bilinememesi çoğu zaman sorun oluşturmaktadır. Burada hemen bir ‘hap bilgi’ vermek istiyorum. Glutene karşı intolansı olan bir birey patatesi rahatlıkla tüketebilir. Arkadaşlarla gidilen bir pazar gezmesinde üzerine eklenecek olan sos ve malzemelerin de gluten içerme açısından kontrolü sağlanmış bir kumpir sizin kurtarıcınız olacaktır.


•Ekmeğe Farklı Bir Açıdan Bakın: Ekmeği hayatınızdan çıkarmak glutensiz bir diyetin en zor yönüdür. Buğday, arpa ve içeren ekmekleri sofranızdan kaldırarak gluten içermeyen ekmekleri tüketmeye başlamalısınız. Gluten intoleransı olan bireylere özel olarak geliştirilmiş tarifeleri dikkate alabilir, siz de yeni tarifeler geliştirebilirsiniz. Aynı zamanda neredeyse tüm marketlerde bulabileceğiniz glutensiz ekmekleri de paketlerinin üzerindeki ‘Gluten İçermez’ uyarısına dikkat ederek tüketebilirsiniz.

•Çok Yönlü Düşünün: Gluten elbette ki sadece ekmekte bulunmuyor. Çorbadan sosa, kekten pastaya tatlı tuzlu her türlü besin maddesinde bulunabiliyor. Ekmek dışında pizza, börek, muffin, pasta, kek, ekmek hamuru eklenerek yapılan köfteler, un ile kıvam verilen çorbalar, cips, baklava, gofret, gevrek, kraker ve kahvaltılık gevrekler gibi ilk anda aklınıza gelemeyecek kadar kalabalık bir ürün yelpazesinde bulunabileceğini göz önünde bulundurarak çok yönlü düşünmeyi öğrenmelisiniz.

•Makarnanın da Masum Olmadığını Bilin: Hepimiz severiz peynirli makarnayı. Ama glutene intolansınız varsa makarna da dikkat edilmesi gereken yiyecekler arasında yer alıyor. Glutensiz makarna kullanarak bu kısıtlamayı da lezzetli ve keyifli bir alternatif ile aşabilirsiniz.

•Fast Food Besinlere Dikkat Edin: Nugget, kızarmış balık dilimleri genelde beyaz un ile kaplanarak pişirildiğinden gizli gluten avına çıkmanız gereken besinler arasındadır. Hamburger ekmeğinin de gluten içerdiği ve bu tür beslenme biçiminin yüksek kaloriye karşılık düşük besinsel destek sağlayacağı düşünülerek fast food tüketiminden uzak durmalısınız.

•İçeriğini Bilmediğiniz Besinlerden Uzak Durun: Gluten intoleransı dikkat gerektiren bir rahatsızlıktır. Öyle ki; glutenli ürünlerle aynı tesiste işlenmiş bir glutensiz ürün tüketimiyle bile çapraz bulaşma yolu ile rahatsızlık yaşanabilir. Bu nedenle içeriğini tam bilmediğiniz besinleri tüketmekten kaçının. Aldığınız ürünün ambalajında hiç gluten içermediğine dair bir bilgilendirme olmasına dikkat etmelisiniz.