Kırmızı ve beyaz ete oranla daha fazla protein içeren balık, her mevsim sofralarda yerini buluyor ancak hem sağlık hem de lezzet açısından hangi ayda hangi balığı tüketmek gerekiyor? Diyetisyen Nesrin Eriş, aylara göre bulunabilecek balıkları sıralıyor ve balığın besin değeri hakkında bilgi veriyor.

Enerji değerleri balığın bileşimindeki yağ miktarına göre değişir. Yağlı balıkların enerji değeri yağsız balıklara oranla daha yüksektir. Balık, protein açısından son derece zengindir. 100 gram yağlı balık yaklaşık 20 gram, yağsız balık ise 10 gram protein içerir. Vücudumuz, içerdiği iyi kaliteli proteinin, %93’ünden faydalanır. Bu oran kırmızı etlerde ve diğer beyaz etlerde daha düşüktür. Balıkların yağında doymamış yağ asitleri diğer hayvan yağlarından daha fazladır. Kılçıkları ile birlikte yenildiğinde iyi bir kalsiyum kaynağıdır. Ayrıca A, B1, B2 ve D vitaminleri ile fosfor, çinko, iyot mineralleri açısından da zengin kaynakların başında gelir. Orta yağlı 100 gram balık yaklaşık 150 kalori içerir. Balık yağında bulunan n–3 yağ asitlerinin sağlık açısından önemli etkileri yapılan çalışmalarla bildirilmektedir.
Kırmızı et yerine balığı daha sık tüketen toplumlarda koroner kalp hastalığı daha az görülmektedir. Balık tüketimi ayrıca hiper tansiyon, alzaimer, romatoidartrit gibi hatalıklarda çok iyi gelir.


HANGİ MEVSİMDE HANGİ BALIK YENMELİ?



Ocak ayının en lezzetli balıkları uskumru, lüfer, palamut ve istavrittir. Kefal ve hamsi olması gerektiği gibi tam yağlı duruma gelirler. Çinekop, tekir, kırlangıç ve kofana ocak ayında en bol dönemini yaşar ve en çok avlanan balıklardır. Midyenin başlangıç mevsimi Ocak ayıdır.


Şubat ayı kalkan mevsiminin başlangıcı kabul edilir. Bu süre mayıs sonuna kadar devam eder. Gümüş, hamsi, izmarit, kalkan, mersin, torik, kefal, kaya balığı, levrek şubat ayında lezzetlidir. Tekir çok boldur. Şubat ayında Uskumru, lüfer, palamut artık yağını kaybetmeye başlar fakat gümüş balığı, kefal, dere pisisi, minakop, midye lezzetini korumaya devam eder.


Mart ayında gümüş, izmarit, mezgit, kalkan, mersin, kaya balığı, mezgit, kefal, levrek, yayın balıkları lezzetli ve bol bulunan balıklardır. Özellikle kalkan, levrek ve kefal mart ayında hem bol hem de çok lezzetlidir. Martta uskumru çiroz olmaya başlamıştır.


Nisan ayında gümüş, izmarit, kalkan, mersin, morina, levrek, kefal, kaya balığı lezzetlidir. Nisan ayında en fazla avlanan balıklar kalkan, levrek, mercandır. Nisan ayındaki en lezzetli balık yine kalkandır bol zamanı nisan ayıdır.


Mayıs ayının en lezzetli balıkları gümüş, izmarit, mercan, mersin, mezgit, kefal, levrek, kaya balığıdır. Mayıs ayı deniz canlıları ve balıklar açısından çok zengin çeşitlilik gösteren en bereketli aylardan birisidir. Barbunya, ıstakoz, levrek, tekir, dil balığı, pavurya, kılıç, kırlangıç, karides, iskorpiti mayıs ayında lezzetle tüketebilir. Bu ayda ayrıca kalkan balığının yavrusu ile gelincik denizlerde kendini göstermeye başlar.


Haziran ayında tüketilebilen balıklar; mercan, akya, kaya balığı, mersin, sarıağız, orkinos, orfoz ve sardalyadır. Bu ay balık açısından en verimsiz aydır denebilir. Haziran ayında balıklar geçici olarak Karadeniz’e ulaşırlar. Yaklaşan av yasağı ile birlikte de tezgahlar balıktan zayıflamaya başlar.


Temmuz ayının balıkları;çinekop, sarıkanat, sarıağız, akya, orkinos, kaya balığı, trança ve sinarittir. İstavrit çok lezzetlidir. Temmuz ayı sardalya balığının mevsimidir. Eylül ayı başlarına kadar lezzetini koruyan sardalya taze olarak rahatlıkla yaz boyu tüketilebilir. Temmuz ayında barbunya ve tekir lezzetini korumaya devam ederken pavurya, böcek, ıstakoz bolca çıkar.


Ağustos ayında çinekop, sarıağız, sinarit, kaya balığı, orkinos, sarıkanat lezzetlidir. İstavrit yine en lezzetli balıktır. Bu ayda çingene palamudu mevsimi başlar.


Eylül ayında kılıç ve sardalya balıkları hâlâ lezzetlidir. Palamut balığı daha fazla büyüyor ve daha değişik lezzetlerle tüketilebilir. Lüfer, kolyoz, izmarit, barbunya, çinekop, çipura, kılıç ve kırlangıç eylül ayında da çok bol avlanır.


Ekim balık sezonunun en canlı aylarından biridir. Pisi balığı özellikle bu ay en güzel zamanındadır. Barbunya, çipura, kılıç, levrek, lüfer, tekir, sardalya, palamut, orfoz, traça çok lezzetlidir. Palamutun en lezzetli zamanıdır.


Kasım'da lüfer, palamut, orfoz, sarıağız, tekir, torik, uskumru, kefal, sazan, yayın lezzetlidir. Kasım ve aralık lüferin en lezzetli zamanıdır. Kasım ayı torik akışının en yoğun olduğu zamandır.


Aralık ayında uskumru, lüfer, palamut ve torik yağlanır ve bu nedenle de kızartmadan buğulamaya her türlü yemeği lezzetle yapılır. Tekir bolca avlanır ve hamsinin de tam lezzetli olduğu zamandır.