Gebeliğin devamlılığını sağlamak ve 9 ay sonunda sağlıklı bir bebeği anne adayımızın kucağına teslim etmek çok önemlidir. İşte bu aşamada gebeliğin devamlılığını engelleyen durumlardan biri de dış gebeliktir.

Dış gebelik adından da anlaşılacağı üzere gebeliğin olması gereken yerin yani rahim içinin dışında bir yerde oluşması ile ortaya çıkar. Bu yer, fallop tüpleri, yumurtalıklar olabildiği gibi, karın içi ya da rahim ağzı da olabilmektedir. Bunlar arasında en sık görüleni (%90-95 oranında) fallop tüplerinde oluşan dış gebeliklerdir.
Dış gebelik nedenleri
Dış gebelik çoğunlukla fallop tüplerindeki tıkanıklık veya tüplerin doğal yapısındaki bozukluklar sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Fallop tüplerinin doğal yapısının bozulmasında en büyük etmen enfeksiyonlardır. Daha önce üreme sistemi içinde geçirilmiş enfeksiyonel bir rahatsızlık ya da endometriozis ve kist operasyonu tüplerin barsağa benzer yılanvari hareketlerinin bozulmasına ve kısmi tıkanıklıklar ile yapışıklıklar oluşmasına sebep olmaktadır.
Bir enfeksiyon söz konusu olduğunda etken çoğu zaman “klamidya”dır ve bu mikroorganizmanın yaptığı enfeksiyon çoğu zaman ağrısız, ateşsiz fark edilmeden geçer, ancak verdiği hasar bu kadar hafif olmaz. Sperm ile yumurtanın tüpte karşılaştığı düşünülürse bozuk bir zeminde verimsiz bir karşılaşma sonucunda çoğu zaman sağlıklı bir gebelikten bahsetmek mümkün olmayacaktır. Sık yapılan kürtajlar da enfeksiyon oluşumuna sebebiyet vererek dış gebeliğe zemin hazırlayabilmektedir.
Dış gebelik bir kadının üreme ile ilgili karşılaşabileceği en büyük problemlerden biridir. Çünkü yaşanan her dış gebelik bir sonraki gebeliğin de dış gebelik olma ihtimalini artıracak, bu yönü ile kadının hayatını tehlikeye sokacaktır. Bunun yanında dış gebeliklerden sonra yaşanan karın içi yapışıklıklar ağrıya, yumurtlama bozukluklarına da neden olabilmektedir.
Dış gebelik nasıl anlaşılır?
Normal gebeliğin erken belirtilerinin tamamı dış gebelikte de kendini gösterir. Başta adet gecikmesi olmak üzere, kan ve idrar tahlillerinde gebelik oluşumunun tespit edilmesi, mide bulantısı gibi belirtilerin tamamı ortak belirtilerdir. Bu aşamada gebeliğin hekim kontrolünde tespiti ve takibinin önemi ortaya çıkmaktadır.
Dış gebelik erken dönemde tespit edilip sonlandırılması gereken bir süreçtir. Aksi takdirde anne adayının hayatı tehlikeye girmektedir. Dolayısıyla sadece kan tahlilleri ve gebelik testiyle yetinmeyip ultrason aracılığıyla da hamileliği gözlemlemek gerekmektedir. Ultrason, gebeliğin rahim içinde konumlanmadığı kolayca tespit edebilmektedir. Bırakınız gebelik müjdesini size hekiminiz versin.
Erken gebelik belirtileri bu şekilde benzeşirken, ilerleyen evrelerde dış gebeliğin oluşturduğu olumsuz tablo ortaya çıkmaya başlar. Beklenmedik kanamalar, karnın alt bölgesinde oluşan ağrı en karakteristik belirtilerdir.
Dış gebelik erken evrede teşhis edildiğinde ilaç tedavisi mümkün olabilmektedir. Daha ileri boyutlarda ise, embriyo artık tutunduğu tüpe sığamayıp tüpü yırtmakta, bu da karın boşluğuna doğru bir kanama oluşmasına sebep olmaktadır. Bu kanamayı şiddetli karın ağrısı izler. Kimi zaman da tansiyon düşmesine bağlı olarak bayılmalar meydana gelebilmektedir. Bu durumda kişi vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna götürülmeli ve gerekli cerrahi müdahale yapılmalıdır.
Dış gebelik sonlandırması
Dış gebelikleri sonlandırırken hekimin dikkat etmesi gereken husus tüplerde minimum hasar bırakarak doğurganlığı kaybetmemek olmalıdır. Kanama ve yırtılmanın meydana geldiği durumlarda laparoskopi ya da açık cerrahi ile müdahale edilerek dış gebelik sonlandırılır.
Maalesef bazı ilerlemiş vakalarda gebeliğin oluştuğu tüpün alınması gerekebilmektedir. Kimi zamansa dış gebelik kanamaya ve yırtılmaya sebep olacak olgunluğa erişmeden kendi kendine sonlanmakta ve hekim müdahalesine gerek kalmadan vajinal kanama ile vücuttan atılmaktadır. Bu sebeple doğru müdahaleyi yapabilmek için bu sürecin en başından itibaren bir hekim tarafından takip ediliyor olması gerekmektedir.
Gebelik 9 ay boyunca kontrol altında tutulması gereken bir süreçtir, lütfen gebeliğiniz süresince hekiminize başvurarak gerekli kontrollerden geçiniz.
Prof. Dr. Hakan Şatıroğlu
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı