İSTANBUL - Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) verilerine göre dünyada HIV ile yaşayan 35 milyon kişi var. Yaklaşık 78 milyon kişi HIV ile infekte oldu ve 39 milyonu AIDS-ilişkili hastalıklar nedeniyle öldü. Ancak yeni tedavi yaklaşımları, koruyucu önlemlerle 2001'den beri yeni HIV infeksiyonları yüzde 38, AIDS-ilişkili ölümler yüzde 35 azaldı. Haziran 2014 itibarıyla dünyada 13.6 milyon kişi HIV tedavisi alıyor ve bu, tüm hastaların yüzde 37’sini oluşturuyor.

Yeditepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Gülden Çelik ve Doç. Dr. Meral Sönmezoğlu 1 Aralık Dünya AIDS Günü öncesinde hastalık ve virüse dikkat çekerek şu bilgileri verdi:

"Ülkemizde HIV epidemiyolojisi konusunda yapılan çalışmalar tüm toplumu yansıtmak için yetersizdir. Örneğin Türk Kızılay’ı kan bağışçılarında HIV seroprevalansı yüzde 0.12’dir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkemizde 6 bin 802 HIV/AIDS hastası vardır, yüzde 72 si erkek ve çoğu 20-49 yaş aralığındadır.

UNAIDS raporuna göre Türkiye, Aralık 2009 itibariyle tedavi ihtiyacı olan HIV pozitiflerin tedaviye erişiminin yüzde 50 – 80 aralığındaki 21 ülke arasında yer alıyor. Raporda yer alan, düşük ve orta gelirli ülkelerde 2009 yılı itibariyle HIV testi ve danışmanlığı verilen kurumlar listesine göre, Türkiye’de 1362 kurumda HIV testi ve danışmanlığı sağlanıyor. Buna göre Türkiye’de her 100 bin yetişkin kişiye 3,3 kurum düşüyor.

Herkes için tedavi’ amacına yönelik atılması gereken adımlar:Raporda herkes için tedavi amacını gerçekleştirebilmeye yönelik uluslararası toplum tarafından atılması gereken adımlar aşağıdaki gibi sıralandı:
• HIV/AIDS önleme, tedavi ve bakım hizmetlerine herkesin ulaşabilmesi için verilmiş olan siyasal ve ekonomik taahhütlerin gözden geçirilmesi.
• HIV/AIDS ile tüberküloz, anne ve çocuk sağlığı, cinsel sağlık ve madde kullanıcıları için zarar azaltma gibi ilgili hizmetler arasında daha fazla entegrasyon sağlamak.
• Halk sağlığını geliştirmek ve yaygınlaştırmak için sağlık sistemlerini güçlendirmek.
• Özellikle daha fazla risk altında olan grupların HIV’e maruz kalmalarına sebep olan yasal ve yapısal bariyerlerin azaltılması için kesin önlemler almak.

ERKEN TEŞHİS İÇİN TEST YAPTIRMAKTAN ÇEKİNMEYİN
Virüs, infekte kişilerle korunmasız cinsel ilişki, kan yolu ve anneden bebeğe bulaşıyor. Bulaşma riski olduğunda ilk aşamada erişkin ve 15 aylıktan büyük çocuklarda kanda virüse karşı oluşan antikorları saptayan ELISA testleri kullanılıyor. İlk saptanan tek ELISA sonucunun reaktif olması kesin infeksiyonu göstermiyor. Bunun doğrulanması gerekiyor. Saptanan infekte kişilerin isimleri gizli tutuluyor.

HIV/AIDS’in artık tedavisi var. Erken tanı, kişilerde AIDS gelişmeden uzun sağlıklı bir yaşamı sağlayan tedaviye zamanında başlanmasına katkıda bulunuyor. Bu nedenle, 'bilgilenin, bilgilendirin, doğru bilgiye ulaşın' diyoruz. Mutlaka korunma yollarını öğrenin ve korunun. Test yaptırmaktan ve test öncesi danışmanlık almaktan çekinmeyin.

BU BELİRTİLER UYARICI OLMALI
Akut erken dönemi, virüsün kişiye bulaşmasını takiben 3 ila 6 haftada oluşan genellikle 7-14 gün süren ve yeni infekte olan kişilerin yüzde 40-80’ninde görülen geçici belirtilerin görüldüğü bir dönem. Ateş, deride döküntü, ağızda yara, lenf bezi şişliği, yorgunluk, kilo kaybı, farenjit ve/veya gece terlemelerinin görülebileceği viral infeksiyon benzeri bir tabloya, bu dönemde gerçekleşen HIV-1 ‘in yüksek düzeyde çoğalması, kanda yüksek düzeyde bulunması ve bu virüse karşı gelişen özgül bağışık yanıt eşlik eder.

Akut HIV-1 infeksiyonu kolay atlanabilir çünkü belirtiler özgün değildir. ELISA testi bu dönemde hemen reaktif saptanmayabilir ya da zayıf ELISA reaktivitesi Western blot testi ile bu dönemde doğrulanmayabilir. Bu dönemin en önemli özelliği kişinin yakın geçmişinde HIV bulaş açısından riskli davranışta bulunmasıdır. Bu da dikkatle sorgulanmaz, testler bir süre sonra tekrarlanmazsa ve HIV RNA araştırılmazsa gözden kaçabilir. Bu dönemin laboratuvar tanısı özellik taşır. Kişiler korunmasız riskli ilişkide bulunduklarında test yaptırmaktan ve test danışmanlığı almaktan çekinmemelidir."

Günümüzde artık 2030 yılında AIDS epidemisinin her ülkede kontrol altına alınması ve bunun için yeni infeksiyonlarda, AIDS’e bağlı ölümlerde ve HIV/AIDS’e bağlı ayrımcılıkta yüzde 95 azalma sağlanması hedefleniyor. Bu nedenle HIV/AIDS konusunda farkındalık yaratılması büyük önem taşıyor.