Karbonmonoksitin fark edilmesinin zor olduğuna dikkat çeken Toksikoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Aydın, zehirlenmenin, kanda oksijen taşıyan hemoglobinin işlevinin karbonmonoksit tarafından engellenmesi sonucu geliştiğini söyledi.

KARBONMONOKSİTE % 60 MARUZİYET ÖLÜMLE SONUÇLANIR
Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtilerin;
- Sersemlik,
- Baş ağrısı,
- Baş dönmesi,
- Bulantı ve kusma şeklinde olduğunu aktaran Aydın, “Karbonmonoksite % 60 oranında maruz kalmak ölüm getirir” dedi ve karbonmonoksitin vücutta yarattığı etkiyi şöyle anlattı:

“Klinik bulgular genellikle karboksihemoglobin (COHb) düzeyleri ile ilişkilidir. COHb düzeyi % 10'un altında ise genellikle herhangi bir etki görülmez. Yine de düşük COHb seviyeleri kalp ve akciğer problemlerini alevlendirebilir. Göğüs ağrıları veya aritmiler ortaya çıkar. Karın ağrıları ve kas krampları oluşabilir. Eğer % 20’nin üzerine çıkarsa baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı ve senkop (bayılma) görülebilir. Görme bozuklukları % 30’un üzerindeki değerlerde, şuur bozukluğu ve konsantrasyon güçlüğü ise % 40’ın üzerindeki değerlerde görülebilir. Solunum zorluğu vardır ve eğer COHb düzeyleri % 50’yi geçerse inme ve koma, % 60’ı geçerse kalp-akciğer sorunları ve ölüm meydana gelir. Ancak klinik tablo ile COHb düzeyleri arasında paralellik olmayabileceği akılda tutulmalıdır."

Dr. Aydın’ın verdiği bilgiye göre, zehirlenmeden kurtulma durumunda, halsizlik, baş ağrısı, bulantı ve kusma birkaç güne kadar devam edebilir. Zehirlenmeden sonra düzelen hastaların yaklaşık % 10’unda ise çeşitli derecelerde nöropsikiyatrik bozukluk görülür. Bu hastalarda parkinsonizm, kalıcı bitkisel hayat durumu, konuşma bozukluğu, görme bozuklukları, bilinç kaybı, entelektüel fonksiyonlarda bozulma, kişilik bozuklukları ve psikoz gelişebilir.

KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
- Öncelikle karbonmonoksit kaynağı durdurulmalı ve hasta derhal karbonmonoksit içeren ortamdan uzaklaştırılmalı.
- Oksijen antidot (panzehir) olarak kullanılır. Saf oksijen veya yüzde 6-7 CO2 (karbondioksit) içeren oksijen tedavisi kısa zamanda karbonmonoksitin hemoglobinden ayrılarak vücuttan atılmasını sağlar.
- Zehirlenen kişinin yüksek basınçlı oksijen (HBO) ünitelerinde tedavi edilmesi karbonmonoksit atılımını hızlandırır ve tedavi etkinliği artar.
- Diğer destekleyici ve belirtilere yönelik tedavi yaklaşımları uygulanır.

KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMESİNDEN KORUNMAK İÇİN...
- Karbonmonoksit zehirlenmeleri basit önlemlerle engellenebilir.
- Evlerdeki ısıtma sistemlerinin ve bacaların bakımları mutlaka uzman kişilere düzenli olarak yaptırılmalı.
- Ev içi ve garaj gibi kapalı alanlarda, bacasız ısıtma araçları kesinlikle kullanılmamalı.
- Gazlı katalitik sobalarla ısıtılan odalarda bu sobalar söndürülmeden uyunmamalı.
- Banyo içinde şofben bulundurulmamalı.
- Kapalı garajlarda çalışır durumda bulunan arabalarla birlikte durulmamalı.
- Ağır trafikte ve özellikle de tünellerde araba camları kapalı halde tutulmalı.
- Havalanması kötü olan yerlerde petrol ürünleri ile çalışan ve bu nedenle karbonmonoksit üretme ihtimali olan cihazların kullanımı yasaklanmalı.
- Karbonmonoksit zehirlenmesi açısından riskli iş yerlerinde çalışanlar, konuyla ilgili eğitilmeli ve iş yerlerine karbonmonoksit dedektörlerinin yerleştirilmesi sağlanmalı.
- Özellikle rüzgarlı havalarda evlerdeki sobalar yanar durumda bırakılmamalı.