Kısırlık (İnfertilite) korunmadan düzenli ilişkiye rağmen bir yıl içinde gebelik oluşmamasıdır. Çeşitli çalışmalara göre kısırlık çiftlerin %10-15'inde görülür.

Normalde düzenli ilişki içindeki bir çiftin her ay gebe kalabilme şansı %10 civarındadır. Genel olarak çiftlerin %85'i bir yıl içinde gebe kalır.
Bir Kadında Gebelik Olabilmesi Nelere Bağlıdır?
Bir kadında gebelik olabilmesi için öncelikle erkeğin ilişkiye girebilmesi, yeterli sayı ve fonksiyonlu sperm hücrelerini vajinaya bırakabilmesi gerekir. Kadında yumurtlama olmalı, atılan yumurtanın tüpler tarafından yakalanması ve rahim’e doğru yolculuğu gerekir. Sperm hücresinin tüplerde bu yumurtayı yakalaması, döllemesi gerekir. Yumurta döllendikten sonra rahim içinde yuvalanabilmeli, orada gelişimini sürdürebilmelidir. Bunların yanı sıra kadının verdiği yumurtaların sağlıklı olması, sperm hücrelerinin sağlıklı olması, rahim ile ilgili yapısal bozukluklar olmaması, tüplerin fonksiyonlarının normal olması da gerekir.
Kısırlık nedeniyle bir uzmana başvurmak için en az 6 aylık bir bekleme süresi geçmiş olmalıdır. Ancak eğer kadın 35 yaş üzeriyse, daha önce ameliyatlar ve ciddi enfeksiyonlar geçirilmiş ise, düşükler varsa daha erken başvuru uygun olur.
Kısırlık Riskini Artıran Faktörler Nelerdir?
En sık sebep yumurtlama bozukluğudur, bu grupta yumurtlama ya hiç olmaz, veya seyrek olur. Her ay düzenli adet gören bir kadında da her ay yumurtlama olmayabilir.Altta hormonal bozukluklar araştırılır. Yaş önemli bir faktördür, yumurta kalitesi yaş arttıkça düşer. Her kadının iki tüp’ü vardır, bunların herhangi biri veya her ikisinde birden geçirilmiş iltihaplara bağlı yapışıklık ve tıkanıklıklar kısırlık sebebidir.
Geçirilmiş iltihaplar (Klamidya, üreoplazma, mikoplazma, ameliyatlar ve kürtaj rahim içi yapışıklık problemi ile kısırlık nedenidir. Rahim içi polip ve miyom ise daha ziyade erken dönem düşük sebebi olabilir.
Rahim ağzı yapı bozukluğu yanı sıra, salgılanan akıntının kalitesinin iyi olmaması, kısırlık sebebi olabilir. Kadınlarda kısırlık sebeplerinden biri de endometriyozis denen bir hastalıktır. Endometriyozis, normalde rahim içini döşeyen tabakanın, rahim dışında yerleşmesi ile karakterizedir. Bu dış yerleşik odaklar kadında yumurtlama problemi yaratabildiği gibi, yapışıklıklarla tüp ve yumurtalık ilişkilerini de bozabilir. Yumurtalıklarda yerleştiğinde endometriyoma denen çikolata kisti ne yol açar, yumurtlamayı bozar.
Kısırlık riskini arttıran faktörler arasında yoğun egzersiz, sigara ve alkol kullanımı da sayılabilir. Kadın yaşı 35'i geçtiği zaman gebe kalabilme şansı azalır, 40'lı yaşlarda iyice güçleşir. Kısırlık yakınmasıyla başvuran 40 yaş üstü bir kadının tüp bebek gibi bir yöntemle dahi gebe kalabilme şansı çok düşmekte ve oluşan gebelikte düşük riski de artmaktadır. (Yumurtalıklarda kalan yumurtaların kaliteleri düşüktür.)
Kısırlık süresi uzarsa gebelik şansı da azalır mı?
Kısırlık süresinin beş yılı aştığı durumlarda çiftin tedavi görmeden kendiliğinden gebe kalabilme şansı azalmış bulunmuştur.
Op. Dr. Nalan Karacaoğlu
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı