Kadınların büyük çoğunluğu jinekolojik muayenelerine sadece herhangi bir rahatsızlıkla karşılaştıkları zaman gidiyor. Oysaki sık rastlanılan meme kanseri, rahim ve rahim ağzı kanseri gibi birçok ciddi rahatsızlık erken tanı ile tedavi edilebiliyor.
Dr. Meltem Eğilmez Kalkavan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Erken yaştan itibaren düzenli muayene şart
Kadın hastalıkları ve doğum alanında 3 ayrı takip programı yürütülmelidir. Bunlar kadın sağlığı taramaları, gebelik takipleri ve menopoz takibidir. Kadın sağlığı taramaları aslında ilk adet döneminde başlayıp, her yıl doktor muayenesi ile sürdürülmelidir. Bu dönemde hepatit B, rahim ağzı kanseri gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili aşılar uygulanmalı, bu hastalıklardan ve istenmeyen gebeliklerden korunma yöntemleri konusunda kadınlar erken yaşta bilinçlendirilmelidir.

Her kadın kendi kendine meme muayenesi tekniğini öğrenmeli
İlk cinsel ilişkiden yaklaşık 3 ay sonra ilk smear testi alınmalı ve en fazla 2 yıl aralıklarla tekrarlanmalıdır. Her yıl düzenli olarak jinekolojik muayene yapılmalı, her kadın meme kanserine karşı kendi kendine muayene tekniğini öğrenmeli ve düzenli kontrollerini yaptırmalıdır.

40 yaş sonrası düzenli kemik ölçümü yapılmalı
40 yaş sonrasında düzenli meme muayenelerinin önemi konusunda kadınlar mutlaka uyarılmalı ve mamografi konusunda bilinçlendirilmelidir. Yıllık düzenli takiplerde yaşa bağlı olarak artan jinekolojik kanserlerin erken teşhisine yönelik araştırmalar ve menopoz öncesi dönemin değerlendirilmesi yapılır. 40 yaş civarında yapılacak kemik yoğunluğu ölçümü menopoz belirtileri ortaya çıktığında tekrarlanmalıdır. Kemik erimesi saptanmaz ise her 3 yılda bir, kemik erimesi varsa her yıl kemik yoğunluğu taraması yapılır.

Sigarayı bırakmadan gebelik planlamayın
Gebelik planlayan bir çift kullandıkları doğum kontrol yöntemini bırakmadan 2 ay önce mutlaka jinekoloğa başvurmalı ve gereken tetkikleri yapılmalıdır. Eksik aşıları varsa tamamlanmalı, smear testi mutlaka yapılmalı ve folik asit kullanımı başlanmalıdır. Ayrıca gebe adayı yapması ve yapmaması gerekenler konusunda bilgilendirilmeli, diş hekimine başvurarak varsa diş sorunlarını çözümlemelidir. Çiftin psikolojik danışmanlık alması da özellikle ilk aylarda oluşacak depresif eğilim ve doğumu takip eden günlerdeki aşırı yorgunluğun getireceği gerginliğin uygun şekilde atlatılması için gereklidir. Gebelik oluşmadan önce kilo fazlası ve sigara tiryakiliği sorunları olan bayanlara konunun ciddiyeti anlatılmalı ve bu sorunları ile başa çıkmanın yolları gösterilmelidir. Sigara bırakıldıktan 6 ay sonra gebelik için hazır olunabilir. Sigara kadınlarda yumurtaları, erkekler de ise sperm sayısını ve kalitesini azaltmaktadır. Bu durum hamile kalmayı zorlaştırabilir.

Gebelikte rutin tetkikler önemli
Hamilelikle birlikte vakit kaybetmeden ilk muayene yapılmalıdır. Gebeliğin ilk aylarında yaklaşık 2 haftada bir, 12. haftadan sonra ayda bir ve son ayda her hafta rutin takipler yapılmalıdır. Gebelik öncesi danışma muayenesi yapılmadı ise rutin tetkikler ve smear testi ilk gebelik muayenesinde yapılır. Oluşabilecek sorunlara göre bu muayenelerin sıklığı artırılır. 12. haftada ikili test, 16. haftada AFP testi, 22. haftada detaylı ultrasonografi ve 26. haftada 50 gr. şeker yükleme testi mutlaka uygulanmalıdır. 20. gebelik haftasından sonra 4 hafta ara ile 2 doz tetanoz aşısı uygulaması yapılır.