Terör, politik, dini ve ya ekonomik bazı hedeflere ulaşmak için uygulanan her türlü şiddet olarak tanımlanabilir. Teröristler, insanları bir şekilde dehşete düşürerek korkutma ve buna bağlı olarak insanları sindirme, yıldırma yoluyla amaçlarına ulaşmayı hedefler.
Terör birçok açıdan açıklanabilir ve değerlendirebilir. Politikacıların tutumu, terörizmi doğuran etkenler, teröristlerin kimliği, terörün çeşitleri, terörün halk üzerinde etkisi vb. Ben bu yazıda halkın üzerinde oluşturduğu psikolojik etkiler ve buna bağlı tepkileri açmaya çalışacağım.
Tanımda da belirtildiği gibi teröristlerin amaçlarına ulaşmaktaki kullandığı yöntem insanlarda, cana kıyma, malı yakıp yıkma, işkence yapma gibi eylemlerle dehşete düşürerek korku havasını hakim kılmak, buna bağlı olarak sindirme yoluyla insanları eylemsizliğe itmektir. Eylemsiz ve sinmiş bir halk üzerine birçok oyunlar oynanabilir. Bazı bireyler yaşayacaklarını belirsizliğinden korkarak eylemsizliğe kendini mahkûm ederken bazı bireyler ise tepkisel olarak yine terör yoluyla intikam almak isterler. Bu her iki durumda da sağlıklı yaşam koşulları kaybolur.
İnsanları strese sokan en büyük etkenlerden biri de belirsizlik ve olayların kontrolünün kişinin dışında gelişmesidir. Etrafında sürekli terör olayları olup biten kişi başına geleceklerden habersiz, endişe ve korkuyla hayatını sürdürmeye çalışır. Bu açıdan baktığımızda teröre maruz kalmasa bile yarattığı psikolojik etki ile insanlar terör mağdurudur. Böyle bir durumda ise bireyden topluma genel bir huzursuzluk hâkim olur. Terörist için durum bundan farklıdır. Çünkü terörist yaptığı eylemin plancısıdır ve başına gelecek şeyleri öngörür.
Yaşanan terör olaylarından sonra yeni olaylar gündeme gelmese bile kişi önceki yaşananların bıraktığı etki ile endişeli ve korku dolu bir yaşamı sürdürebilir. Yaşanan, şahit olunan ve uzaktan da olsa paylaşılan terör yaşantıları kişilerde travma etkisi bırakır. Travma yaşamış bir bireyin ruhsal dengesi ve hayat bütünlüğü bozulmuş olabilir. Terörü bu açıdan değerlendirecek olursak toplumsal travma olarak görülebilir ve böyle bir toplum terörle mücadelede eksik kalabilir. Bunun için terör eylemleri daha çok sivillerin bulunduğu ve toplu ölümlere neden olacak yerlerde ve toplumsal olarak duyarlılığın daha fazla olduğu zamanlarda yapılır.
Toparlayacak ve günümüz şartlarına uyarlayacak olursak eğer toplumsal olarak uzun süredir yas sürecindeyiz. Bu yas süreci ile birlikte yaşadığımız günlük endişeler bizi terörle mücadelede kısır bir döngüye sokmaktadır. Politik açıdan yapılacaklardan öte terörün psikolojik etkilerinin toplumda oluşturduğu tepkiler ile olayın başka bir tarafına dikkat çekmek istedim. Bunları değerlendirecek olursak terörle mücadelede ruh sağlığın önemini değerlendirmeli ve terörün hakim olduğu toplumdaki bireylerin güvenini kazanmak için uygun ortam sağlanmalıdır. Kişiler, yaşadığı olumsuz duygular hakkında bilinçlendirilir ise olumsuz durumlar ile başa çıkma konusunda güçlenir. Böylelikle başına geleni atalet ile kabullenen bireylerin değil, başa çıkma yolunda adımlar atan mücadeleci bireylerin bulunduğu toplumlar terörle mücadele de avantajlı olur.
Psikolog Selin Kara