v
Türk, Arap ve Fars gelenek ve göreneklerinde kullanılan vurmalı bir müzik aleti olan tef(def), zilli ve sade olmak üzere ikiye ayrılır. Çok yönlü kullanım yapısıyla eğlence gecelerinde kullanıldığı gibi tasavvuf edebiyatında da adından sıkça söz edilir.
- Milattan önce Mezopotamya, Asya ve Anadolu bölgelerinde yaşayan halklar tarafından kullanılmış farklı biçimleri olan vurmalı bir müzik aletidir.
- Geçmişi çok eskilere dayanır. Orta doğu da yapılan arkeolojik kazılarda tef kalıntılarına rastlamak mümkündür.
- Tef, bir kısmına ince deri gerilmiş çember şeklinde bir kasnağın el ve parmak vuruşlarıyla çalındığı, vurmalı Türk çalgısı olarak da bilinir.
- Bazı teflerde farklı ses elde etmek için kasnağa aralıklarla yerleştiren ziller bulunur. Bunlar zilli tef olarak bilinir, hem vurularak hem sallayarak çalınabilir.
- Hemen hemen her bölgede görülebilen tef, Anadolu'da “daire” olarak bilinir, aynı zamanda bu isim tefin büyük olanlarına da verilir. Arapça'da “duf”, Trakya'da ise “dare” ismiyle yaygınlaşan aletin “def” ismiyle kullanıldığı da görülmektedir.
- Bölgelerine ve çalan kişiye göre acem, tarande, çingene diye isimler de alabilir.
- İspanya da yaşamış Endülüs Emevileri sayesinde kuzey Mısır'dan Avrupa’ya yayılmış ve “tambour de basque” ismiyle kullanılmıştır.
- Tarihsel gelişimi sırasında Osmanlı İmparatorluğu tarafından din törenlerinde kullanıldığı da bilinmektedir.
- Karagöz Hacivat veya Orta oyunlarında çok sık kullanılan bir alettir. Bunun yanı sıra düğünlerde ve kınalarda kullanılır.
- Tasavvuf edebiyatında da önemli bir yere sahiptir. Bazı ilahi grupları birden çok tef kullanarak ve çıplak sesle ilahilerini dile getirirler. Örnekleri günümüzde de görülebilir.
- Genişliği 30-40 cm eni ise 5-7 cm kalınlığındadır.
- Bazı tefler akort edilebilir. Bu işlem kasnaklara sabitlenmiş vidaları sıkıştırarak ya da ince deri ortadan ısıtılarak yapılır.
- Üstü açık davul şekliyle Türk müziğinde usul vurma aleti olarak kullanılır.
- Tef ana malzemesi olarak kullanılan oğlak derisiyle yapılırsa sesi daha dolgun ve güzel çıkar. Farklı hayvan derileriyle de yapılabilir.
- Tahta kasnağına yapılan fildişi, sedef gibi kaplamalar ve süsler aletin kalitesini ve değeri arttırır.
- Genelde yuvarlak, daire biçiminde olan şekline alternatif olarak köşeleri olan, çokgen biçimleri de mevcuttur.