İlköğretim dönemindeki öğrencilerin eğitimi için müzik derslerinde kullanımı yaygınlaşan melodika, hem üflemeli hem de tuşlu bir çalgıdır. Uygun fiyatlarla sahip olunabilen melodika aynı zamandan hoş ses tonuyla ve diğer enstrümanlara göre daha kolay çalınabilmesiyle de özellikle çocukların çok sevdiği bir çalgıdır.
Yeni başlayanların uzun bir hortumla içerisine hava üflediği melodikadan ses çıkartmak için üfleme esnasında melodika üzerinde bulunan tuşlara da basılması gerekir. Melodika çalışmalarında ilerlendikçe, melodikalar uzun hortumları çıkartılarak hortumsuz da kullanılabilirler. Ayrıca piyasada flüt gibi tutularak çalınan hortumsuz melodika modelleri de mevcuttur.
Melodika çalınırken az kullanılan el ile melodika tutma bölümünden tutulur ve melodikaya hortumundan hava üflenirken diğer elin parmakları ile de melodika üzerindeki tuşlara basılır. Müzik eğitimi için ideal bir çalgı olan melodikanın üzerindeki tuşlar, birçok tuşlu çalgının tuşları ile benzerlik gösterir. Genellikle siyah ve beyaz renklerde olan tuşlardan beyaz olanlar ana notaları, siyah renkte ve kısa olanlar ise arızalı notalar olarak adlandırılan bemol ve diyez notaları verirler. Başlangıç notası Fa olan melodikalarda bitiş notası ise Do’dur. Melodikalardaki tuş sayısı 19’dan başlayarak melodikanın büyüklüğüne göre 37’ye kadar çıkabilir.
Melodika çalışmalarına başlayanların çalışma saatlerinin günde 2 saati geçmemesi gerekir. İlk zamanlarda 15’er dakikalık periyotlar halinde yapılması gereken melodika çalışmaları ilerleyen dönemlerde 30’ar dakikalık periyotlarda 4 saate kadar çıkartılabilir.