Üflemeli ve tuşlu bir müzik aleti olan melodika, kısa bir hortum aparatı ile de çalınabilir. Ağızla üflenerek ses verilen müzik aletinde tuşlar aracılığıyla notalara basılır. Flüte benzeyen melodika, nota değerleri bakımından farklılık gösterir.
Melodikada her tuş belirli bir notayı gösterir. Üflemenin ardından parmaklarla notaya basıldığında o notaya ait olan ses çıkartılmış olur. Melodikalar tuş sayısı özelliklerine göre değişir. 19 tuştan başlayan melodikanın 37 tuşa kadar çıkabildiği türleri vardır.
Melodikanın nota dizilimi soldan başlar. Başlangıç notası fa olan müzik aletinin bitiş notası ise do sesidir. Beyaz tuşlar kalın notaları temsil ederken ince notalar siyah renktedir. İnce ve kalın notalar sayesinde melodikadan diyez ve bemol notaları elde edilir. Melodika üzerinde beyaz tuşların sağ tarafındaki notalar diyez, sol tarafındakiler ise bemol notaları gösterir.
Melodikadakı diyez notalar, önüne geldiği notayı yarım ses değerinde inceltmektedir. Bu durum siyah ve ince tuşlar aracılığıyla sağlanır. Bemol notalar ise önüne geldiği notayı yarım ses değerinde kalınlaştırır. Bu ses de beyaz tuşların sol tarafında yer almaktadır.
Melodika genel olarak ilköğretim seviyesindeki sınıflarda eğitim amaçlı kullanılır. Kullanım alanı bakımından çok geniş bir alana sahip olmayan bu müzik aleti, çeşitli nefes egzersizleri yapılarak geliştirilir. Nota dizilimi olarak kolay bir yapıda olan bu müzik aleti, hortum kullanılarak çalındığında daha kolay bir hal alır.
Melodika sol elle tutulur ve sağ el kullanılarak tuşlarına basılır. Melodikanın arka tarafında tutma bölümü de bulunur. Genel müzik eğitim ve kulağı için oldukça uygun bir müzik aletidir. Melodikanın sahip olduğu ses aralıkları ise diatonik ve kromatiktir. Bu müzik aletinin notası ikinci çizgi kullanılarak sol açkısı şeklinde yazılır. Sol elle tutulan melodika, üfleme deliğinden soluk verilmesinin ardından sağ el parmağı kullanılarak tuşlar üzerinde dokunulmayla birlikte ezgisel bir melodi ortaya çıkarır.
Melodikada doğru ses verme ve alma teknikleri çok önemlidir. Bu müzik aletini çalmak isteyen kişilerin öncelikli olarak ses kullanma tekniklerini bilmesi gerekir.