Bir metre seksen santimlik boyuyla kontrbas yaylı müzik aletleri grubuna mensuptur. Bu enstrüman grubunun en çok tanınan üyelerine örnek olarak keman, viyola ve viyolonseli göstermek mümkündür. Yaylı çalgıların içinde sesi en kalın (pes) üye kontrbastır. Bu müzik aleti ayrıca büyüklüğü ve ağırlı sebebiyle daha çok senfoni orkestralarında yer alır. Büyüklüğünden dolayı müzisyenin ayakta ya da yüksek bir tabureye oturarak icrasını gerektirir.
Enstrüman temel olarak gövdesinde dört ya da beş tele sahiptir. Tel sayısının farklılığından dolayı genel olarak iki çeşidinden bahsetmek mümkündür. Materyal olarak ele alındığında teller özel metallerden ya da bağırsaktan yapılmış olabilir. Aynı çalgı grubundan olan bir başka müzik aleti olan violinden türemiştir. Violin ise daha çok rönesans döneminde var olmuş bir yaylı çalgıdır.
Yıllar boyunca yaylı çalgıların müziğini en çok şekillendirdiği Avrupa kıtasında yaylı çalgılar yay yardımıyla çalınmıştır. Geçmiş yıllardaki yorum farklılıkları ise kontrbasın iki farklı yay türüne sahip olmasına sebebiyet vermiştir. Bu yay türlerini Alman ve Fransız olarak adlandırmak mümkündür. On dokuzuncu yüzyılda ise müzisyenlerin telleri itme çekme hareketleriyle de ses elde etmesiyle bas keman anlamına da gelen kontrbas yeni bir icra şekline sahip olur.
Yaylı çalgıların içinde en pes sesi veren ve en büyük ebattaki kontrbasın tanınmama sebeplerinden başında kontrbas için solo eserlerin fazla yazılmayışı gelir. Günümüzde sadece klasik müzikte değil caz müzikte hatta rock gruplarında da kendine yer bulmuş olsa da kontrbas orkestralarda baş çalgı olamaz. Üstelik kontrbasın yalnızlığı edebiyatta da esin kaynağı olmuştur. Patrick Süskind'in 'Kontrbas' isimli oyunu bir kontrbas sanatçısı gözünden yaylı bir çalgı olan kontrbasın özelliklerini anlatır.
Kontrbas eseri yazan bestekarlar sayı olarak çok fazla değillerdir ve eserlerin çoğu deneme niteliklidir. Birkaç örnek vermek gerekirse; K.D. von Dittesdorf, G.B.Vanhal, J.M.Sperger, V.Pichl, A.F.Hoffmeister, G.Bottesini, D.Dragonetti, A.Misek, S.Koussevitzky kontrbas eserleri besteleyen en meşhur isimlerdendir.