Uyurgezer, genellikle uyku sırasında kalkarak çevresinde dolaşan kişilere verilen isimdir. Bu sorun 4-8 yaş arasındaki çocuklarda oldukça yaygın olarak görülmektedir. Bu ciddi bir soruna işaret etmeyen, tedavi gerektirmeyen bir durum olsa da, yaralanma gibi etkiler olduğunda doktora başvurulmalıdır. Bu rahatsızlık uyurgezerlik olarak tanımlanır.
Uyurgezerlik nasıl belirtiler gösterir?
Parasomnia olarak sınıflandırılan uyurgezerlik, rüyasız geçen derin uyku döneminde meydana gelir. Bu kişiler yatakta ayağa kalkabilir veya gözlerini açabilir. Gözleri anlamsız bakan kişi evin içinde dolaşır ya da ışıkları açıp kapatabilir. Bir şeyler yiyebilir, giysiler giyebilir, araç bile sürebilir. Konuşabilir, kabus gördüklerinde çığlık atabilir, etrafını tekmeleyebilir. Ayrıca bu kişiler uyurgezer oldukları sırada uyanmakta güçlük çekebilir. Uykuya daldıktan 1-2 saat sonra uyurgezer duruma geçen kişiler, bunu gecede bir kaç defa yaşayabileceği gibi, bir kaç gece üst üste yaşayabilir. Genellikle ergenlik dönemine doğru uyurgezerlik kendiliğinden yok olur. Bu rahatsızlığın belirtileri ise aşağıdaki gibi etkiler gösterir;

• Kişinin gözleri tam açık ve bakışlar sabittir.
• Yüzde herhangi bir ifade olmaz.
• Kendisine soru sorulduğunda cevap vermezler ya da saçma cevaplar verirler.
• Çevresindeki eşya ve insanlara karşı dikkatsizce bir tutum sergilerler.
• Uykuda olduklarında bile uyanık görünmek.
• Çevrede dolaşırlar ve aktivitelerle uğraşırlar.
• Uyandırılırlarsa kafaları bulanık olur.
• Uykuda yaptıklarını uyandıktan sonra hatırlamazlar.

Uyurgezerliğin sebebi nedir?
Uyurgezerliğin sebepleri oldukça değişkendir. Bu rahatsızlık REM uykusu döneminde daha fazla kalan çocuklarda ve yetişkinlerde görülür. Ancak bu rahatsızlık genellikle çocukluk dönmelerinden gelir. Daha sonradan oluşumu oldukça azdır. Bu sorun aynı yumurta ikizi olan kişilerde daha fazla görülmektedir. Kişilerde magnezyum eksikliği, uykusuzluk, stres, kaygı, grip gibi durumlar olması halinde bunlar uyurgezerliği tetikleyici etkilerdir. Yatıştırıcı ilaç kullanımı ve alkol alışkanlığı da yetişkinlerde uyurgezerlik sorununa sebep olabilir. Bunun yanı sıra kalp ritim bozukluğu, travma sonrası stres, reflü, apne, panik atak, kişilik bozuklukları uyurgezerliğe neden olabilir. Uyurgezerliğin kalıtsal olarak geçiş yaptığı belirlenmiştir. Eğer ailede varsa, kişiler bu konuda dikkatli olmalıdır.
Uyurgezer olanlar ne yapmalıdır?
Tedaviye başlamadan önce aileden biri ya da arkadaşlar kişinin uyurgezer olduğunu görmeli veya bir yaralanma sonucunda kişinin kendisi buna şahit olmalıdır. Bunun sebebi uyurgezer olan kişinin bu özelliğini belirleyecek bir testin ya da uygulamanın olmamasıdır. Burada önemsenen uyurgezer kişinin sakatlanmasını önlemek ve stresini azaltmaktır. Kişilere verilecek rahatlama egzersizleri, dinlenme, alkol kısıtlaması ve uyarıcı hapların alınmaması gibi önlemler faydalı olacaktır. Bu rahatsızlık genellikle tedaviyi gerektirmez. Eğer ailede birinde uyurgezerlik varsa, bunu fark eden aile bireyleri yumuşak şekilde kişiyi yatağına yönlendirmelidir. Bu durumdaki bir kişiyi uyandırmak tehlikeli olmaz. Ancak kişi için bu durum yıkıcı etki bırakabilir. Uyandırıldığında şaşırarak, sersemleme etkisi gösterebilir, yetişkinler uyandıran kişiye saldırabilir. Yetişkinlerde görülen uyurgezerlik durumunda hipnoz tedavisi uygulanabilir. Eğer bu duruma kullanılan bir ilaç sebep oluyorsa, ilaç değiştirilmelidir.
Uyurgezerlerin güvenliği için ne yapılmalıdır?

• Kapı ve pencerelerin kapatılması gerekir.
• Odada bulunan engeller kaldırılmalıdır.
• Odaya zil ya da hareket detektörü yerleştirilmelidir.
• Pencerelere kalın perdeler asılmalıdır.
• Hastalar yerde yatırılmalıdır.