Hayatımızda şaka yapmanın büyük bir yeri var ancak çocuklara yapılan şakalar, dozu iyi ayarlanmadığında ciddi psikolojik sorunlara yol açabiliyor. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı Öznur Simav, çocuklara yapılan şakalarla ilgili önemli bilgiler sunuyor.

Niye Şaka Yaparız?

Şaka yapma eylem ya da sözle eğlenmek, neşelenmek için yapılır. Genellikle şakayı yapan kişi eğlenir. İnce, hassas bir konudur. Eğlenceli bir ortam yaratmak için kişilerin duygu, düşünce, davranışları hedef alınır.

Şaka yapılan her kişi bu durumu kabullenemez. Şaka, nükte anlayışı aynı frekansta olan kişilere yapılabilir. Ya da karşımızdaki kişiyi her yönü ile çok iyi tanımamız gerekir ki, hangi davranış, hangi söz onda olumsuz, nahoş duygular yaratabilir bilelim. Bazen de insanlar birbirlerini tartmak amaçlı şaka yapabilirler. Kişiler, akıllarından geçeni söyler; onay görmezse “şaka yaptım” diyebilirler.


Şakalar, Çocukta Güven Eksikliği Yaratabiliyor



Çocukların mizahtan anlaması, nüktedan olması güzel bir beklentidir ancak şakanın içeriği, yaş seviyesine uygunluğu, yapan kişinin çocukla iletişimi ve kişisel haklarının göz ardı edilmemesi gerekir.

Şakanın rahatsız edici, iğneleyici ya da çocuğa “Ben senin gerçek annen veya baban değilim” tarzında çocuğun güven duygusunu zedeleyici özellikler taşımaması gerekir. Çocukla oynarken birden ölmüş gibi yapmak şeklinde şakalar çocuğun yüksek travma yaşamasına neden olabiliyor. Ayrıca aniden el şakaları, ses yükseltmeler ya da değişik vücut hareketi kullanımı gibi şakalar da çocukta rahatsızlık yaratabiliyor. Erken çocukluk çağında bu tür şakalar yapılmamasına özen göstermek gerekiyor.

Çocuğu Tanımıyorsanız, Şaka Yapmaktan Kaçının!

Çocukla şaka yapan kişiler, dışarıdan, çocuğun özelliklerini tanımayan kişiler olmamalıdır. Hangi davranışa göre nasıl bir tepki alacağını bilen kişiler olmalıdır.

Çocuğa yapılan şakalar gerçekten her iki taraf için de eğlendirici özellik taşımalıdır. Kısmen şaka yapıldığı belli olmalıdır ki, riskli durumlar yaşanmasın.

Çocukların ruh sağlıkları ve olaylardan, durumlardan etkilenme biçimleri daha kuvvetli olduğu, olayları ve durumları tüm boyutlar ile algılayamamaları nedeniyle çocuklarla iletişime özen gösterilmeli ve duygularına hassasiyet gösterilmelidir. Travma yaşatacak kadar etkili ortamlar, çocuklarda unutulmayacak izler bırakabilir. Bu şekilde yetişkinlik çağına kadar sürebilen, etkileri ailesine bile güç durumlar yaşatan olumsuz ruh durumları ile karşılaşabiliriz.