Kabakulak belirtileri nelerdir, kabakulak tedavisi nasıl ilerliyor? Kabakulak aşısı hastalıktan koruyor mu, kabakulak hastalığı bulaşıcı mıdır? Merak edilen bu soruların cevaplarını Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan verdi.

Eskiden oldukça yaygın görülen ancak günümüzde aşılamanın yaygın olarak uygulanmasından sonra sık görülmeyen viral bir hastalıktır. Aşılanmayanlar ve genç erişkinler hala risk altındadır. Kabakulak virüsü +4 derecede günlerce,-65 derecede yıllarca canlı kalır. Taşıyıcı insanlardan direk temas ile hava yolundan damlacık yoluyla, tükürükle bulaşır. Her iki cinsiyeti de etkiler.
Aşı uygulamasından önce hastalığın en sık görüldüğü yaşlar 5-9 yaşlardır. Hastaların %85 ‘i 15 yaş altındadır. Etkin ve yaygın aşılamadan sonra görülme sıklığı bariz azalmıştır. Virüs, bulgular ortaya çıkmadan 6 gün önce ile 9 gün sonrasına kadar tükürükten izole edilebilir.
Kabakulak bulaşıcı mıdır?

Hasta şahıs öksürük ve hapşırma ile virüsü yayar ve bu virüsü soluyan kişi enfekte olur. Damlacık yolu dışında hasta şahsın eşyalarının kullanılması da bulaşmaya neden olabilir. Solunum yollarındaki hücrelere girip çoğalan virüs kan yoluyla doku ve organlara, özellikle tükürük bezlerine ulaşır. Hastalığın kuluçka dönemi ortalama 18 gündür(7-23 gün).
Kabakulak belirtileri nelerdir?

Hastalık halsizlik ve ateşle başlar. Baş ağrısı, iştahsızlık, tükürük bezlerinde hassasiyet, çene civarında ve kulak altında ağrı ve şişlikle devam eder. Başlangıçta ağrıyla birlikte tek veya çift taraflı tükürük bezlerinde hızlı gelişen şişlik olur. Şişmeyle birlikte kulak kepçesi yukarı ve dışa doğru yer değiştirir. Şişlik 3-7 gün içinde azalarak kaybolur. Şişen alan gergin ve ağrılıdır, ekşi yiyecekler ağrıyı artar. Tükürük bezlerindeki şişmeyle beraber hafif ateş de olabilir. Vakaların %10-15’inde sadece çene altındaki bezler, nadiren dilaltı tükürük bezleri etkilenebilir.
Yan etkileri nelerdir?

• Testis ya da yumurtalık iltihabı: Ergenlik öncesi çocuklarda nadir, ergen ve yetişkinlerde %14-35 gibi oranlarda görülür. Testis iltihabı %30 vakada iki taraflıdır. Etkilenmiş olan testis şiş ve duyarlıdır, torbada ödem ve kızarıklık olur. Testis iltihabı ortalama 4 gün devam eder,%30-40 vakada testiste atrofi olur. İki taraflı vakalarda nadiren kısırlık olur. Kızlarda yumurtalık tutulumu daha az görülür; daha az ağrılıdır ve kısırlığa yol açmaz.
• Beyin zarı ve dokusunun iltihabı: Hastaların %1-10’unda görülür. Baş ağrısı, ense sertliği görülebilir. Bazen hasta havale geçirebilir, dalgınlık ve koma olabilir.
• Pankreas iltihabı: Hastalarda ilk haftanın sonuna doğru ani, şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma görülmesi ile akla gelir. Bu belirtiler genellikle bir haftada kaybolur.

Kabakulak tedavisi

Kulaktaki şişlik üzerine sıcak kompres uygulanması hastayı rahatlatır. Ağız hijyenine dikkat edilmeli, diyetten ekşi, turşu, limon ve sirke çıkarılmalıdır. Hasta ayrı odada izole edilmeli, yatak istirahati yapılmalıdır. Şiddetli baş ağrısı, yüksek ateş, ısrarlı kusmalar, uyku hali, dalgınlık, testislerde ağrı varsa doktora başvurmalıdır.
Kabakulak aşısı koruyor mu?

Kabakulak geçirmek ömür boyu bağışıklık sağlar. 12. ayda yapılıp, 4-6 yaşta tekrarlanan KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısı %97 üzerinde koruyuculuk sağlar.