Lliteratürde dış gebelik “ektopik gebelik” veya “extrauterin gebelik (ex-u)” olarak da geçer. Dış gebelik, sperm hücresi ile döllenmiş yumurtanın rahim dışında başka bir dokuya yerleştikten sonra o bölgede gelişmesidir. En çok da fallop tüplerinde oluşur. Dış gebelikler tüpler haricinde; yumurtalıkta, karın içerisinde yada rahim ağzında olabilmektedir.
Dış gebelik erken gebelik döneminde jinekolog doktorlar tarafından görülebilen ciddi gebelik komplikasyonlardan biridir.

Oluşan gebelik dış gebelikse embriyo kesin olarak kaybedilmekte ve anne hayatı da ciddi olarak tehlike altında kalmaktadır.
Günümüzdeki erken tanı yöntemleri ve tedavi seçeneklerindeki gelişmeler sayesinde hastalık erken dönemde, anne hayatını tehlikeye sokmadan tanınabilmekte; hatta annenin tüpünde hasar meydana gelmeden tedavi edilebilmektedir.
Dış gebelik genellikle yumurtanın tüpler aracılığı ile rahime transferi sırasında oluşan bir problemden kaynaklanmaktadır.

Kadın her adet döneminde yumurtalıklarından yumurta atar ve bu yumurta spermle karşılaşırsa birleşir ve tüpler aracılığı ile rahime doğru ilerler. Bu nedenle “tüm gebelikler tüplerde başlar”, ancak belli bir süre sonunda (6-7 günde) cenin bir yandan bölünerek diğer yandan tüplerin fizyolojik kasılma hareketleri ile rahim içine doğru yolculuğunu tamamlar ve oraya yuvalanır. Bu şekilde rahim içinde bir gebelik başlamış olur.

Tüp içerisindeki kanalda oluşan herhangi bir yapışıklığa bağlı mekanik bir problem veya tüplerinin fizyolojik olarak daha az hareketlerine bağlı bir durum varsa yumurtanın rahime doğru ilerlemesi engellenmektedir.

Tüplerdeki mekanik darlıklar, erkekten gelen spermin geçişine izin verirken yumurtanın geçişini engeller. Böylelikle tüpte döllenen yumurta rahime doğru ilerleyemez ve darlık bölgesine yerleşerek tüplerde büyümeye başlar (Tubal gebelik).

Eğer problem teşhis edilemezse belli bir süre sonunda bu gebelik tüpü bombeleştirip yırtılmasına sebep olarak iç kanama ile kadının ölmesine neden olabilir.

DIŞ GEBELİK NEDENLERİ
1-Geçirilmiş Salpenjitis; tüplerin iltihabı.
2-Doğuştan (konjenital) Tüp Anormallikleri
3-Tüplerin Etrafındaki Yapışıklıklar
4-Doğum Kontrol Yöntemi Başarısızlığı
5-Kısırlık tedavileri

Dış gebeliğin henüz tüpte hasara yol açmadığı, karın içine kanamanın olmadığı erken dönemdeki yakınmalar çok belirgin değildir. Hiç bir yakınma da olmayabilir.
Bununla birlikte alt karın bölgesinde ağrı, kasıkta tek taraflı ağrı, bir adet rötarı sonrasında lekelenme tarzındaki vaginal kanamalar, göğüslerde hassasiyet ve bulantı hissi sıklıkla rastlanılan şikayetlerdir.
Dış gebelik tanısı konamadan, karın içine kanama başlamışsa bu bulgulara ilaveten; alt karın bölgesinde ani ve şiddetli bazen omuza vuran bir ağrı ile tansiyon düşmesine bağlı baygınlık hissi ortaya çıkar.Dış gebelik en sıklıkla düşükler (abortus) ile karışmaktadır. Çünkü abortuslarda da adet gecikmesi sonrasında kasıklarda ağrı ve kanama şikayetleri bulunmaktadır.

Tüp bebek uygulamalarında embriyo transferinden 12 gün sonra gebelik testi yapılır. Gebelik testi yapıldığı günlerde ultrasonda gebelik görülemez, bu normaldir çünkü gebelik henüz çok küçüktür. Bu nedenle gebelik testi yapıldıktan ortalama iki hafta sonra hasta ultrason kontrolüne çağrılır, bu kontrolde gebelik kesesinin izlenebilmesi gerekir. Transferden iki hafta sonra yapılan ultrason kontrolünde gebelik kesesinin izlenememesi dış gebelik açısından en önemli uyarandır. Bu durumda kanda gebelik testi (B-HCG) değerleri takibe devam edilir, buna göre dış gebelik olduğu kesinleşirse tedavi yapılır.
Dış gebelikte en sık görülen belirti kasık ağrısıdır ancak tüp bebek uygulamalarında sıklıkla belirtiler başlamadan gebelik testi ve ultrason ile tanı konur.

Normalde dış gebelik sıklığı %2-3 oranlarındadır. Tüp bebek uygulamalarında bu oran biraz daha artabilmektedir. Artış olmasının sebebi muhtemelen tüp bebeğe başvuran hastaların önemli bir bölümünde tüplerin hasarlı olması ve bu nedenle gebeliğin tüpe yerleşmesidir.

Bazı durumlarda sadece izlemek yeterlidir, dış gebelik kendi kendisine kaybolabilir. Bazı durumlarda ise ilaç tedavisi veya ameliyat gerekebilmektedir. Ameliyat genellikle laparoskopik uygulanır. Tüp bebek sonrası oluşan dış gebeliklerin tedavisi normalde oluşan dış gebeliklerle aynıdır.

Bir dış gebelik tecrübesinin akabinde bir kaç aylık iyileşme sürecinden sonra tekrar tüp bebek denemeleri yapılabilir. Geçirilen dış gebelik ameliyatı veya ameliyatta tüpün alınması tüp bebek ile gebelik oluşma şansını azaltmaz.

– Tüplerinin tıkalı olması nedeniyle tüp bebek uygulanan hastalarda risk daha fazladır (%3-4).
– Daha önce pelcik enfeksiyon (PID) geçiren hastalar
– Daha önce dış gebelik geçirmiş olan hastalar

Aynı anda hem rahimin içerisinde normal bir gebelik olması hem de rahim dışarısında bir dış gebelik olmasıdır. Bu durum çok nadir, 20 bin – 30 bin gebelikte bir görülen bir durumdur. Ancak tüp bebek uygulamaları sonrası bu oran yüzde bire kadar yükselebilmektedir. Özellikle çok sayıda embriyo transferi yapılan hastalarda bu risk daha fazladır.