Koçluk çalışmaları kişinin kendi önünde engel olması durumunu değiştiren güçlü çalışmalardır. Kendi önümüzde nasıl engel oluruz diyorsanız yazının geri kalanı sizin için...

Yıllar önce cam tavan deyimini ilk duyduğumda neyi ifade ettiğini anlamamıştım. Çevremdekilere sorduğumda öğrendiklerim beni şaşkına çevirmişti. Bazı şirketlerde kadın çalışanlar ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar en tepeye yükseltilmezlermiş. O şirketlerde "cam tavan" diye tabir edilen görünmeyen bir engel olurmuş yukarı geçişi durduran. Bu şirketleri, tepe yönetim kadrolarında hiç kadın çalıştırmadıkları için tahmin etmek de kolay olurmuş. Bunu hala yapan şirketler var mıdır, vardır herhalde...

Şirketlere kadar uzanmadan önce bu konuyu irdeleyebileceğimiz daha yakın bir adresimiz var. Camdan tavanların aslında önce kendi zihinlerimizde var olduğunu düşündünüz mü hiç? Farklı konularda kendimize koyduğumuz bariyerler ve limitler bizim camdan tavanlarımız değil mi?

• Bu saatten sonra dil öğrenemem.
• Ben teknolojiden anlamam bu iş benim için uygun değil
• Benim zaten yön duygum çok kötüdür.
• Hiçbir şeyi hatasız yapamam.
• Zaten beni seçmezler, iyisi mi hiç başvurmayayım...
• Çevresinde o kadar insan varken bana mı vakit ayıracak?
• Bu yaştan sonra evlenecek kimseyi bulmak zor; ben en iyisi buna katlanayım.
• Zaten ben eğlenmeyi beceremem.
• Bu daha önce hiç yapılmadı, ben nasıl yapayım?
• Üstüm buna izin vermez, şirket bunu anlamaz...

Örnekleri çoğaltmak o kadar kolay ki... Hadi oturun günlük konuşmalarınızda kendinizle, yaptıklarınızla ilgili neleri olumsuz tanımlıyorsunuz siz de bir liste yapın. Konuşmalarınıza bu gözle bakıp, kendi sesinizi bu şekilde dinlediğinizde bu tür cümlelerin aslında size kendinizi nasıl hissettirdiğinin farkına varacaksınız. O an üstün körü geçiştirdiğiniz duygulara yakından baktığınızda şaşıracağınıza eminim.

Bu şekilde hiç düşünmeden öylesine söyleyiverdiğimiz, sanki bir gerçeği ifade ediyormuş gibi kurulan cümlelerimiz bizim gerçeğimizin bir parçası olarak hayatımızın akışını etkiliyor. Aslında deyim olarak vardır, bir şeyi 40 defa söylersen olur diye. Kendi cam tavanlarınızı kendimiz yaratıyoruz ve bunların ortadan kaldırılması bizim elinizde.

Biliyorum hemen mail'e sarılıp "ama mesela düşünün ki siz cam tavanları olan bir şirkette çalışıyorsunuz. O zaman nasıl yükseleceksiniz en tepeye?" diyeceksiniz. O zaman sorulacak başka sorular var tabi; bunlardan sadece bir tanesi de "başka nerede çalışarak en tepeye yükselme hedefini gerçekleştirirsin?" olacaktır.

Sevgili Gülay'ın mail ile ulaştırdığı bir araştırma-hikayeyi sizinle paylaşmak istiyorum. Araştırmanın bilimselliği ile ilgili bir delil yok ancak zihnimizdeki engelleri anlatmak için güzel bir metafor.

Bilim adamları pirelerin farklı yükseklikte zıplayabildiklerini görürler. Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekliğindeki bir cam fanusun içine koyarlar. Metal zemin ısıtılır. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaçmaya çalışırlar ama başlarını tavandaki cama çarparak düşerler. Zemin de sıcak olduğu için tekrar zıplarlar, tekrar başlarını cama vururlar. Pireler camın ne olduğunu bilmediklerinden, kendilerini neyin engellediğini anlamakta zorluk çekerler. Defalarca kafalarını cama vuran pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıpla(ya)mamayı öğrenirler.

Artık hepsinin 30 cm zıpladığı görülünce deneyin ikinci aşamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır. Zemin tekrar ısıtılır. Tüm pireler eşit yükseklikte, 30 cm zıplarlar! Üzerlerinde cam engeli yoktur, daha yükseğe zıplama imkânları vardır ama bunu denemezler.

Koçluk çalışmalarında kişilere artık hizmet etmeyen alışkanlık ve inançlar da masaya yatırılır. Bu düşünceler ve inançlardır bizi adım atmaktan alıkoyan. Önce bunların ne olduğunu fark ederiz. Bu fark edişle beraber değişimin ilk adımları atılmaya başlanır birer birer...

Camdan tavanlarınız nerede? İşte mi, kişisel gelişiminizde mi, aşkta mı? Nerede kendinizi daha azına layık görüyor, nerede daha azına razı oluyorsunuz? Neyin daha fazlasına sahip olmak istersiniz? Ne için adım atmaya cesaretiniz var?