Günlük hayatımızda pek çok insanla iletişim halinde oluruz. Kimisi hayati konular, kimisi sıradan konularken hepsinde içinde bir miktar yalan barındırma ihtimali vardır. Sürekli tüm algılarımızı açarak karşımızdaki yalan mı söylüyor diye anlamaya çalışırız. Sonuca göre güvenimiz ya azalır ya daha da artar ve bu döngü tüm ömrümüz boyunca devam eder. Peki gündelik hayatımızda bu döngü içinde, bize yalan söylendiğini nasıl anlarız?
- Öncelikle yalan söyleyen insanın duruşundan başlayalım. Ayakta ise genelde bir yere yaslanma veya masa, sandalye gibi bir cismin arkasında durma; oturuyor ise konuştuğu kişi ile arasına küllük, çanta gibi bir nesne koymaya çalışır. Amaç farkında olmadan kendisini yalan söylediği kişiden korumaktır. Ayrıca yalan söylediği süre boyunca veya devamında vücudunu, adımlarını veya bakışlarını kapıya yönelterek o ortamdan uzaklaşmak istediğini yine farkında olmadan belli eder.
- Planlanmış bir yalansa karşınızdaki kişi durumu size zihninde planladığı sırayla anlatır. Sözünü bir anda kesmeniz ve bahsettiği olay zincirini tersten anlatmasını istemeniz durumunda allak bullak olacaktır.
- Plansız doğaçlama bir yalansa siz soru sorup onu zorlamayın diye büyük ihtimalle gerekenden fazla ayrıntı ile konuşacaktır. Ve yine konu ile ilgili henüz bahsetmediği bir şey sorduğunuzda panikleyerek hemen bir cevap arama ihtiyacına girecektir. Bu cevabı arama süresince zaman kazanmak için soruyu tekrarlama, çayından bir yudum alma, sigarasını yakma gibi tepkiler verebilir.
- Göz temasından kaçınma veya normalden uzun göz teması kurma da diğer bir belirtidir. Göz temasından kaçınır çünkü kurguladığı yalanı söylerken göz teması dikkatini dağıtacaktır. Göz temasını normalden uzun tutabilir çünkü karşısındakinin kendisine inanıp inanmadığını ayırt etmek istiyordur.
- Eğer normalde de yakın olarak tanıdığınız biri ise genel tavrında ve konuşma tarzında bir değişiklik olduğunu hissedebilirsiniz. Konuşurken her zaman ellerini, kollarını bolca kullanan insan bir anda donmuş bir beden ile konuşmasını devam ettiriyor hale gelmiş olabilir.
- Verdiği tepkiler genelde ölçüsüzdür ve her zamankinden farklıdır. Yalan söylerken karşılaştığı ortalama komiklikte bir duruma veya sözünüze kahkahalarla gülerken bulabilirsiniz. Bu sırada verdiği tepkilerin yüzünde donuk bir şekilde kaldığını da kolayca fark edebilirsiniz.
- Tüm bunlara ek olarak yalan söyleyen kişinin konuyu aşırı öfke, duygusallık ve şaka gibi yollarla değiştirmeye çalışması da muhtemeldir.
- Eğer karşınızdaki yalan söylemeye çok alışkın biri değilse yüzünde bariz bir kızarma hatta kontrol edemediği seğirmeler de fark edebilirsiniz. Böylece bahsettiği konunun veya verdiği cevabın da yalan olduğunu anlayabilirsiniz.
- Diğer bedensel tepkilerden biri de normalden fazla miktarda burnuna, ağız bölgesine ve yanaklara dokunmaktır. Kişi ağzını kapatır çünkü bilinçaltında, ağzından çıkacak kelimeleri kontrol etmek istiyordur.
Bunun gibi birçok belirtiyi kendi yalan söyleme evremizden yola çıkarak bulabiliriz. Bu detaylara dikkat ettikçe, zamanla yalanı anlama kabiliyeti kazanacaksınız.