Sıvı tüketimi her yaş grubu için gerek fiziksel gerekse zihinsel fonksiyonlar için oldukça önem taşır. Ancak anneler için öncelik beslenme olduğundan sıvı tüketimi ikinci planda kalıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Anıl Yeşildal, çocuklarda sıvı tüketimi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Sıvı tüketimi hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan ebeveynler, çocuklar için gerekli olan sıvıyı karşılayamamaktadır. 4-9 yaş grubu çocuklarda pediatri birliği derneğinin yaptığı araştırmaya göre, çocuklar bünyeleri için yeterli sıvı tüketememektedir. Ebeveynler sıvı tüketimin önemi hakkında bilgi sahibi olmadıkları için gıda maddelerinde gösterdikleri özeni sıvı tüketimine göstermemektedir.
Çocuk sağlığında sıvı tüketiminin yerini yadsımamak gerekir. Daha çok beslenme odaklı anneler, sıvı tüketimini göz ardı etmekte ve bu da çeşitli hastalıklara neden olabilir. Su içme alışkanlığı çocuklara erken yaşta kazandırılmalı ve sıvı tüketiminin ne derece önemli olduğu çocuğa mutlaka anlatılmalıdır. Araştırma sonuçlarına göre çocukların %84’ü günde ortalama 4 bardak su içmektedir. Araştırmalara katılan annelerin %99’u çocuklarının sıvı ihtiyacını ilk tercih olarak suyla gidermektedir.
Suyu %72 oranı ile süt, %71 oranı ile meyve suyu takip etmektedir. Yine araştırma sonuçlarına göre çocukların %42’si yaşına göre yetersiz sıvı tüketirken ebeveynleri tarafından yeterli sıvı tükettikleri düşünülüyor.
Çocukların sıvı ihtiyacı cinsiyet, kilo, boy, yaş, günlük aktiviteleri ve hayat şartlarına göre belirlenir.
Çocuklar için önerilen günlük sıvı tüketimi nasıl olmalı?

• 1-3 yaş grubu çocuklar 1,3 litre
• 4-8 yaş arası çocuklar 1,4 litre
• 9-13 yaş arası çocuklarda kızlar 2,1 litre, erkekler 2,4 litre
• 14-18 yaş arasındaki çocuklarda kızlar 2,3; erkeklerde 3,3 litre olmalıdır.

Anneler sıvı tüketiminin yetersiz olduğu durumlarda çocuklarda bitkinlik, gelişim sorunları, kabızlık gibi fiziksel şikayetlerle doktora başvurmaktadır. Yetersiz sıvı tüketimi bu tip fiziksel olumsuzlukların yanı sıra zihinsel aktiviteler ve öğrenme becerilerini kötü yönde etkiler. Yaşanan hafif sıvı kaybı sonucunda bitkinlik, motivasyon bozukluğu, baş dönmesi, baş ağrısı gibi şikayetler meydana gelir. Sıvı tüketimine uzun vadede yeterli özen gösterilmediği taktirde çok daha ciddi olumsuzluklara sebep olabilir. Anneler tarafından çocuklarının sıvı tüketimi muhakkak takip edilmeli, anneler çocukları az miktarlarda fakat sık sık su içmeye teşvik etmeli. Bu yaş grubunda çocukları düzenli sıvı tüketimine alışmalarını sağlamak onların geleceği için önemli bir yatırım olacaktır.
Çocuğun yetersiz sıvı aldığı nasıl anlaşılır?

Sıvı tüketimine bağlı olarak çocukların tuvalete gitme sıklığı da kontrol altında tutulmalıdır. Yapılan araştırmalara göre çocukların %8’i günde 1-2 kez tuvalete gidiyor. Çocukların tuvalete gitme sıklığını gözlemlemek, yeterli sıvı tüketip tüketmediğini anlamak için en güvenilir yollardan biri. İdrar sıklığının yanı sıra idrar rengine de dikkat etmek gerekir. İdrarın koyu renkte oluşu da sıvı yetersizliğine bir işarettir. Sıvı tüketimine gerekli özen gösterildiği taktirde böbrek hastalığının erken teşhisinde ve üriner sistem taş hastalıklarının tedavisinde önemli rol oynar. Çocukların %8’i sağlıklarını tehlikeye atacak düzeyde az idrar yapıyor.
Özellikle yaz mevsimlerinde yükselen hava sıcaklığı sonucunda çocuklar teleme yoluyla tuz ve su kaybı yaşadıklarından dolayı sıvı tüketimi daha önemli bir hal alıyor. Aktif çocuklarda sıvı kaybı daha da çok yaşanır. Ebeveynler sıcak havalarda yaşanan sıvı kaybını göz önünde bulundurmalılar.
İshal ve kusma durumunda sıvı takviyesi nasıl yapılmalı?

Viral enfeksiyonlara bağlı yaşanan ishal ya da kusma gibi rahatsızlıklarda çocuklar yoğun miktarda sıvı kaybına uğrar, özellikle bu tip durumlarda çocuğun daha yoğun sıvı tüketmesi sağlanmalıdır. Bu tip durumlarda 0-2 yaş grubu çocuklara uygun olarak sıvı, şeker ve elektrolitleri (potasyum klorit, sodyum gibi çözülmüş minareler ) gibi ürünleri eczanelerden temin etmek gerekir. Aşırı sıvı kaybı yaşayan çocuklara yarım tatlı kaşığı sofra tuzu, yarım tatlı kaşığı karbonat ve yarım tatlı kaşığı potasyum klorit, 4 yemek kaşığı şeker, 1 litre ve ya çok daha fazla suda eritilerek içirilebilir. Bunun yanı sıra 2 yaşından büyük çocuklara gazı kaçmış sodalar, gazı kaçmış alkolsüz içecekler açıldıktan sonra çalkalanarak gazın kaçması sağlanabilir) spor içecekleri ya da sulu çorbalar verilebilir. Çocuk verilen bu gıdaları kusuyor gibi görünebilir fakat sıvının önemli bir kısmı genellikle vücutta kalır.
Hazırlanan formülü içmeyen çocuklara MPET beslenmesi (muz, pirinç, elma tost, patates, makarna) gibi diğer basit nişastalı yiyecekler verilebilir. 1 ya da 2 gün boyunca uygulanan beslenme programının akabinde yavaş yavaş normal beslenmeye geçilebilir. Bebeklerde ise hastalık süresince emzirme devam edebilir. Biberonla beslenen çocuklarda ise sıvı takviyesi sonrasında 1 ya da 2 gün sonra yarı sulandırılmış olarak beslenmesine yeniden başlanabilir ve daha sonraki günler için de sulandırılmamış tam içeriğe yeniden devam edebilirsiniz.