Büyüme izleminin yapılması, birçok sorunun önceden saptanması açısından önem taşıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Ela Tahmaz, anne-babalara, bebeklikten ergenlik döneminin sonuna kadar geçen süreçte büyümenin takibindeki parametreler ve dikkat edilmesi gereken noktaları anlatıyor.

Hızlı büyüme serüveni anne karnında başlıyor ve ergenlik sonuna kadar devam ediyor. İki yaşına kadar bebekteki büyüme belirgin bir hızla devam ederken, 2 - 5 yaşları arasında ise büyüme açısından en yavaş döneme giriliyor. Ergenlik döneminde ise büyüme yeniden artıyor ve ergenlik sonrası tekrar yavaşlıyor. Kalıtsal özelliklerden, çevresel etkenlere kadar büyümeyi etkileyen pek çok faktör olduğunu belirten Dr. Ela Tahmaz, büyüme izleminin birçok sorunun önceden saptanmasında önemli rol oynadığına değiniyor. Normal büyüme aralıklarının her yaş dönemi ve cinsiyete göre değişebildiğini hatırlatan Tahmaz, büyümenin sağlıklı olup olmadığı tartışılırken bu etkenlerin de göz önünde tutulması gerektiğinin altını çiziyor.
Organların oluştuğu ilk üç aya dikkat!
Bebeğin anne karnında büyümesi, organların oluştuğu ilk üç ayda özellikle önem taşıyor. Bu dönemde annenin beslenmesi, aldığı ilaçlar ve çevresel etkenler büyümeyi etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Büyüme takibinde bebekte en sık bakılan üç parametreyi; tartı, boy ve baş çevresi ölçüsü olarak sıralayan Dr. Ela Tahmaz, anne karnındaki büyüme geriliklerinde öncelikle sorunun tespit edildiğini ve sonrasında nedene yönelik tedavi yapıldığını ifade ediyor.
“Doğumla birlikte bebeğin tartısı (kilosu), boyu ve baş çevresi mutlaka ölçülür” diyen Dr. Tahmaz, özellikle baş çevresindeki büyümenin yaşamın ilk üç yılında sağlıklı büyüme kriterleri arasında ilk dikkat edilen unsurlardan biri olduğunu vurguluyor. Bebeklerin büyümesinin ayda bir izlenmesi gerektiğini belirten Dr. Tahmaz, “Normal şartlarda yaş, kilo, boy ve baş çevresinin birbirine paralel olarak gelişmesi beklenirken, aksi bir durum bir sorunun varlığını gösterebiliyor” diyor.
İlk 2 yılda beslenme çok önemli!
İlk iki yılda çocuğun beslenmesinin büyümesi açısından önem taşıdığının altını çizen Dr. Tahmaz, “Çocuğun herhangi bir beslenme sorunu yaşaması onun nihayi boyuna ulaşmasına ve sağlığına etki edebilir” diyor. “Ailelerin en büyük sorunu, yaşları iki ila beş arasında olan çocukların iştahsızlıktan dolayı kilo alamamaları oluyor” diyen Tahmaz, bu dönemde çocuğun isteklerini de göz önünde bulundurarak ona göre bir beslenme düzeni oluşturmak gerektiğini ifade ediyor.
Okul çağı çocuklarında boy gelişimi
Dr. Ela Tahmaz, 5 - 12 yaş arasındaki okul çağı çocuklarında boyun çok daha fazla önem kazandığını vurguluyor. Çocukların boyunun, anne - babanın boyuna bağlı olarak uzamasının beklendiğini belirten Dr. Ela Tahmaz, genetik mirastan sonra büyümeyi etkileyen ikinci faktör olarak çevresel etkenleri sıralıyor. Ergenlik döneminde kızların 6 - 11 cm., erkeklerin ise 7 - 13 cm. arasında uzayabildiğini belirten Dr. Ela Tahmaz, “Buradaki önemli özelliklerden biri de, kız çocuklardaki büyüme atağının ergenliğin ilk yarısında görülmesine karşın, erkeklerde ergenliğin ikinci yarısında yaşanması oluyor. Dolayısıyla, erkek çocuklar kızlara göre biraz daha uzun bir büyüme süreci yaşamış oluyor.”
Boy formülü
Pediatristlerin, çocuğun boyunun ne kadar uzun olacağını yaklaşık olarak hesaplamak için çocuk iki yaşına geldiğinde basit bir formül kullandığını belirten Dr. Ela Tahmaz, bu formülün uygulamasını şu şekilde açıklıyor:
• Kızlar için: (baba boyu -13) + anne boyu/2
• Erkekler için: (anne boyu +13) + baba boyu/2
Anne-babalara öneriler
• Çocuk hekiminizden çocuğunuzun büyümesi ile ilgili bilgi vermesini isteyin.
• Çocukların büyüme sürecinde bir sorun gözlüyorsanız, bunun nedenlerini ve çözümlerini hekiminizle tartışın.
• Çocuklarınızın ayakkabı, pantolon gibi boyla değişen giysilerini ne kadar zamanda değiştirdiğinize dikkat edin. Örneğin; bir çocuk iki yıl boyunca aynı pantolonu giyiyorsa, büyümesinde bir sorun olabileceğini unutmayın.
• Normalin çok geniş bir dağılımı olduğu unutulmadan, çocuklarınızı başka çocuklarla kıyaslamayın. Ama belirgin farklar varsa hekiminize danışmaktan çekinmeyin.