Yakalama, bir kişinin anayasada belirlenen kurallar çevresinde hakkında herhangi bir tutuklama emri olmasa dahi özgürlüğünden mahrum edilerek zorla getirilmesi anlamına gelmektedir. Anayasanın 19. maddesinde yakalama usul ve şartları açıkça belirtilmiş olup bunlar olayın açık bir şekilde teşekküle ettiği durumlarda yani suç üstü denilen veya gecikmesinde tehlike olan durumalarda yapılabilmektedir.

Ülkemizde yakalama yetkisi veya yakalama emri çıkarılması yetkisi savcılarda; uygulayıcı olarak da yakalama yetkisi kolluk kuvvetlerindedir (polis, jandarma). Ancak bazı sıradışı yani özel durumlarda her vatandaş yakalama yetkisine sahiptir. Örneğin suçüstü yapılmışsa ve kişinin kolluk kuvvetleri gelene kadar kaçma ihtimali varsa veya kimliğinin hemen tespiti mümkün değilse olay yerinde byulunanlarca yakalama yetkisi bu gerekçelere dayanılarak kolluk kuvvetleri olaya müdahaele edene kadar kullanılabilir. Ancak bunun riskli bir durum olduğunu hemen belirtelim. Zira ülkemizde zor kullanma yetkisi sadece kolluk kuvvetlerinde olduğundan yapılacak yanlış bir hareket kişiyi kanunlar önünde suçlu konumuna düşürebilir.

Kanunlarımız hiçbir şüphelinin gıyabında tutuklama kararı çıkarılmasına izin vermemektedir. Bu amaçla şüphelinin, zanlının tutuklanabilmesi için mahkeme önüne çıkarılmasında yakalama emri denilen işlem uygulanmaktadır. Yakalama emri çıkarabilme durumları CMK (Ceza Mahkemeleri Kanunu) 98. madde ile belirtilmiştir. Buna göre:

1. Soruşturrma/kovuşturma işelmleri sürecinde ifadesine baş vurulmak üzere davet edilenlerden belirlenen süre içinde davete icabet göstermeyip mazeretsiz olarak katılmayanlar,
2.Daha önce yakalanmış ancak gerek kolluk kuvvetlerinin elinden gerekse de tutuk veya ceza evinden firar etmiş hükümlüler hakkında,
3. Hakkında hüküm verilmiş hükümlülerin cezalarının infazı için Yakalama Emri çıkarılabilmektedir. Yakalama emrini savcılar direkt olarak çıkarabildikleri gibi hakimler de yakalama emri çıkarabilmektedirler.

Hakkında yakalama emri çıkarılanlar Adalet Bakanlığının sistemi olan UYAP ve polisin aranan kişilerin bilgilerinin yer aldığı KİRPİ adı verilen sisteme kayıtları yapılır. Herhangi bir rutin polsi veya jandarma aramasında kimlik bilgileri ile sorgulama yapıldığında hakkında yakalam emri olanlar hemen göz altına alınırlar. Daha sonra göz altına alınan kişiler devlet hastanesine veya bir sağlık kuruluşuna götürülerek sağlık muayenesinden geçirildikten sonra merkeze götürülür. Burada da kayıtları yapılan kişilerin aranma sebeplerine göre iş ve işlemler yapılır. Eğer ifade vermekten dolayı yakalama emri çıkarılmışsa derhal ifadesi alınmak üzere ilgili savcılığa götürülür. Mesai saatleri dışındaysa ifadesi alınana kadar nezarette bekltilir. İfadesi alındktan sonra hakim uygun görürse salıverilir.

Bu durumda işlem gören kişilerin mutlaka yakalama emri uygulandıktan sonra sistemden kayıtlarının silinip silinmediğini kontrol etmeleri gerekmektedir. Zira yanlışlıka da olsa kayıtları silinmediği sürece her uygulamada gözaltına alınarak hakkında aynı işlemler yapılacaktır.