Anne adaylarında hamilelik döneminden önce görülen göz rahatsızlıkları, özellikle gebelik döneminde artabilir ve kalıcı görme kaybı gibi riskler de doğabilir. Anne adaylarında gebelik öncesinde de görülen göz rahatsızlıklarındaki artış kalıcı görme kaybı gibi riskleri doğurabilir.
Prof. Dr. Dilaver Erşanlı
Gebeliğe bağlı olarak hormon düzeylerinde oluşan değişiklikler sonucunda diğer organlarımız gibi gözlerimiz de etkilenmektedir. Gebelik sürecinde gözde görülen bu etkilerin birçoğu fizyolojik olarak değerlendirilmekte ve kalıcı olmamaktadır.
Gözlük Derecelerinde Değişiklikler
Hamilelik sürecinde kornea kalınlığında görülen artışa bağlı olarak gözlük numaralarında değişiklikler olur. Ancak, bu değişikliklerin doğum sonrasında düzelir. Hamilelere gözlük değişikliklerini doğum sonrasında yapmaları önerilmektedir. Ayrıca hamilelik sürecinde kırma kusurlarını düzeltmek amacıyla uygulanan excimer lazer tedavisi kesinlikle yaptırılmamalıdır. Excimer lazer tedavisi olmuş kişilerin de altı ay boyunca hamile kalmaması önerilmektedir. Çünkü ikinci bir excimer lazer uygulaması gerekebileceğinden sağlıklı ölçümler yapılamaz. Yüksek miyopisi olanlar retina incelmesi ve yırtık riski nedeniyle gebelik sırasında yakın takip edilmelidir.
Gözyaşı Yetersizliği (Göz Kuruluğu)
Hamilelikte kornea tabakasında, kalınlıkla beraber duyarlılık da azalmaktadır. Bunun neticesinde gözyaşı salınımı azalarak gözde kuruluk, batma, yanma, ışığa karşı hassasiyet, görmede bulanıklık gibi şikâyetler olabilir. Bu durumda göz hekiminin önereceği suni gözyaşı damlaları kullanılabilir. Kontakt lens kullanımı bu dönemde rahatsız edici olabilir. Kornea hassasiyeti azaldığı için kontakt lens kullanımı sırasında kornea hasarı ve enfeksiyon riskleri artabilir.
Göz İçi Basınç Değişiklikleri
Hamilelerde göz içi sıvısının dışa akım hızında artış olmakta ve yaklaşık 3 – 4. aylarda göz içi basıncında azalma görülmektedir. Bu durum doğum sonrası dönemde de devam etmektedir. Hamilelik öncesi glokom nedeniyle damla kullanan anne adayları gebelik öncesi ve sonrasında göz kontrollerini yaptırarak doktor tavsiyesi doğrultusunda damlalarını kullanmalıdır. Bilindiği üzere göz damlaları hamilelikte ve emzirme döneminde sakıncalı olabilmektedir.Hamilelik boyunca yakına uyum(akamodasyon) bozuklukları ve görme alanı daralması gibi doğum sonrası düzelen rahatsızlıklar da yaşanabilir.
Gebelikte Retina Tabakındaki Etkilenmeler
Hamilelik sürecinde hipertansiyon görülebilir. Bu durumda hipertansiyon ve idrarda protein kaybı olduğunda gebelik zehirlenmesi rahatsızlığı oluşur.Gebelik sürecinde gelişen hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi nedeniyle sıklıkla görme bozukluğu, ışığa karşı hassasiyet, çift görme ve göz kararması gibi şikayetlere neden olabilir. Göz dibinde göz içi ve retina kanamaları ile görme sinirinde ödem gelişebilir. Ağır seyreden olgularda ise retina altına sıvı birikmesi sonucu retina dekolmanı ve ciddi görme kayıpları oluşabilir.
Ayrıca yüksek miyopi ve retina dejenerasyonları olan anne adaylarında doğum esnasındaki ıkınmalar nedeni ile retina dekolmanı gelişme riski yükselir. Bu nedenle bu durumdaki anne adaylarına gebelik öncesi detaylı retina muayenesi önerilir. Retina deliği veya yırtığı olan kişilere argon lazer tedavisi yapılması, bunun gelişebilecek retina dekolmanını engelleyeceğini hatta bu tarz durumlarda doğumun sezeryanla yapılması gerekir.
Diyabetik Retinopati
Yalnızca gebeliğe bağlı diyabet varsa bu diyabetik retinopati için bir risk taşımaz. Diyabetik Retinopati retina içi hasarı ve damarların retina önüne doğru çıkması olarak iki evrede değerlendirilir. Hamilelikten önce diyabet hastası olan kişilerde diyabetik retinopati mevcut değilse yaklaşık olarak %10 oranında hamilelik sırasında hafif düzeyde diyabetik retinopatinin gelişme riski bulunmaktadır. Bu hastalarda ilk muayene ilk üç ay içerisinde,tekrarlanan muayeneler ise gebeliğin altıncı ayından sonra yapılmalıdır.
Genel Tavsiyeler
Özellikle göz tansiyonu damlaları ve bazı antibiyotik damlaları hamilelik ve emzirme esnasında kullanımı sakıncalı olabilir. Bu nedenle mevcut göz hastalığı sebebiyle düzenli olarak göz damlası tedavisi alan kişilerin hamilelik ve emzirme dönemleri boyunca göz doktorları tarafından değerlendirmeleri uygun olur.
Başağrısı şikayeti olan tüm gebe kadınlar kan basıncı, görme alanı ve göz dibi bulguları yönünden mutlaka değerlendirilmesi gerekir, bazı beyin tümörleri gebelik esnasında büyüyebilir.