Eğer hamileyseniz ve her zaman kullandığınız telefon numaralarını bile hatırlamıyorsanız, sürekli eşyalarınızı bir yerlerde unutuyorsanız üzülmeyin, yalnız değilsiniz...

Bu şikayetlerinize konsantrasyon güçlüğü, okuduğunuzu anlamama, öğrenmenizde güçlük de eklenince, "bana ne oluyor?" korkusuyla daha da strese girersiniz, ancak bu durumun, hamileliğinizde tamamıyla normal ve geçici bir süreç olduğunu bilmelisiniz. Öyle ki, bu durum uzmanlarca hamileliğin bir belirtisi olarak bile kabul ediliyor.
Avustralya'da yapılan bir çalışmada hamilelerin %68’inde hafıza değişikliği olduğu belirtilmiştir. Hamilelik boyunca %54 oranda konsantrasyon güçlüğü, %52 oranda ise kısa süreli hafıza kayıplarıyla karşı karşıya kalındığını da bu çalışmada vurgulamaktadırlar.
Unutkanlığın Sebepleri
Hamileliğinizde unutkanlığınız ve hafızanızdaki eskiye göre gerilemenizin genellikle en sık sebepleri şunlardır: İlk trimesterinizde, yeni başlamakta olan 40 haftalık hamilelik sürecinizin heyecanıyla, bebeğinizin sağlığıyla ilgili kaygılar yaşar ve vücudunuzdaki olağanüstü hormonal değişikliklerin yarattığı yorgunluk veya bulantılarla baş etmeye çalışırsınız. Son trimesterinizde ise, yaklaşan doğumunuzla birlikte, muhtemelen giderek bozulan uyku kaliteniz nedeniyle, unutkanlığınız artar.
Aslında hamilelikte unutkanlıkla ile ilgili yapılmış çalışmalar kısıtlı sayıda olup, sonuçları da her zaman birbiriyle örtüşmemektedir, fakat bazı çalışmalarda hamilelikte hafıza kayıpları, konsantrasyon güçlükleri olduğu lehine bulgular gözlenirken, diğer bazı araştırmalarda da hamile kadınların kognitif (Bilişsel) testlerde en az hamile olmayanlar kadar başarılı olduğunu göstermiştir. Bu çalışmaların en ilginç sonucu ise, hamile kadınların hafızayla ilgili performanslarının hamilelik öncelerine göre daha kötü bulmasıdır. Belki de değişen şey, hamile kadının kendini algılama biçimi olabilir.
Hamileliğiniz süresince hormon değişikliklerinizin ve emzirme sırasında salgıladığınız oxytocin hormonunuzun beyin yapınızı değiştirdiği ileri sürülmektedir. Hamileler, görüntüleme yöntemleri ile incelendiğinde, hipofiz bezlerinin büyüdüğü ve özelikle hamileliğin son 3 ayında beyinlerinin biraz küçüldüğü görülmüştür. Belki de okuduğunuz son paragrafı hatırlayamamanızın neden budur, ancak üzülmeyin, doğumunuzdan birkaç ay sonra beyniniz tekrar eski haline dönecektir.
Hamileliğiniz ilk 3 ayındaysanız; yeni yaşam biçiminizin nasıl olacağı, bebeğinizin sağlık durumu hakkında yoğun düşünceler beyninizi çok meşgul edebilir. Eğer son 3 aydaysanız; ilerleyen hamileliğinizin getirdiği büyük yaşam değişiklikleri, yaşadığınız deneyimler, doğum sonrası bebeğinizin bakımı ile kaygılar ve uykusuz geçen geceleriniz, yine kafanızı oldukça meşgul edecektir. Doğumunuz için korkularınız da uykusuzluğunuzu artıracak, düşüncelerinizi dağılacak ve sonucunda da bu durum unutkanlığınız üzerinde negatif bir etki yaratacaktır.
“Her zaman dikkatli, zihnim açık, iş yaşamımda iyi bir organizasyon ile planlanmış bir yaşantım vardı. Hamileliğimde ortaya çıkan unutkanlığımla nasıl baş ederim?” diyorsanız, size önerebileceğimiz bazı noktalar var. Önlemler ve iyi planlayabildiğiniz günleriniz yaşamınızı kolaylaştıracaktır.
Unutkanlıkla Baş Etmenin Yolları
• Kendinize küçük bir not defteri edinin, gün içinde yapılacakları kaydedin. Bu amaçla teknolojiden de faydalanabilirsiniz. Laptop, blackberry, el bilgisayarları gibi elektronik aletler, her yerde kullanmanıza olanak verecek ve unutkanlığınızı önleyecektir.
• Günlük detaylı program takviminizi oluşturun. Randevularınızı kaydedin.
• Her zaman kullandığınız anahtar, günlük vitaminler gibi şeyleri hep aynı yere koymanız, bulmanızı kolaylaşacaktır.
• Stresden uzaklaşın, relax olmaya çalışın, rahat ortamlarda yemek yiyin, enerjinizi sizin için gerçekten önemli olan şeylere yoğunlaştırın. Sakin olun, çünkü stres unutkanlığınızı artırır, doğumdan sonra geçeceğini bilmek sizi rahatlatacaktır.
• Eşinizden unutkanlığınızla baş edebilmeniz için size yardımcı olmasını isteyin. Mesela evden ayrıldığınızda etrafı kontrol edebilir, ütü, ocak, fırın gibi kullanılan mekanik ve elektronik aletlerin kapatıldığına bakabilir.
• Hamilelik egzersizleri gevşemenize yardımcı olacaktır. Günlük yürüyüşleriniz dolaşımınızı hızlandırarak, oksijeninizi artıracak, hafızanızı güçlendirecektir.
• Taze sebze ve meyve tüketmeye gayret edin. Anti-oksidan içerdikleri için hafızanız güçlenecektir.
• Eğer ev hanımıysanız ve zamanınızın çoğu evde geçiyorsa, arkadaşlarınıza gidin, konuşun, sosyal ilişkiler hafızayı güçlendirir.
• Günde bir tane balık yağı kapsülü almanızı önerebiliriz.
• Kendinize önemli olan şeyleri hatırlatacak stratejiler geliştirin. Mesela, çok eskiden beri bildiğiniz bir telefon numarası ya da önemli başka bir numarayı hatırlayamadığınızda, unutkanlığınıza kızıp ya da endişelenmek yerine, sakinleşip, derin bir nefes alın ve gözünüzün önüne kendinizi o numarayı çevirirken veya işlem yaparken getirmeye çalışın. Böyle durumlarda panik olmamak genellikle işe yarar.
• Yaşamınızı veya yaşam alanlarınızı sadeleştirin. Genellikle çocuk sahibi olmadan önce evinizde yapılan tadilatlar, değişiklikler ve hazırlıklar da üzerinizde stres yaratır.
• Kendinize, bebeğiniz gelmeden önce yeterince zaman ayırın. Arada bir uzun uzun banyo yapın, mum ışığında akşam yemekleri yiyin, kitap okuyun, yürüyüş yapın. Uyku öncesi kafeinli içecekler almayın, gece uykularınız bozuksa gündüz kestirmeye çalışın. Kısaca, gevşeyin ve rahatlayın, bu sayede gerçekten önemli şeyler üzerine daha iyi yoğunlaşabileceksiniz.
• Eğer unutkanlıkla beraber ciddi konsantrasyon güçlüğü, moral bozukluğu, etrafınızdakilere olan ilginizde veya yaşamdan aldığınız keyifte azalma hissediyorsanız, dikkat edin. Bu depresyonda olduğunuz anlamına gelebilir. Mutlaka sizinle ilgilenen kişilerle (Özellikle doktorunuzla) bunu paylaşın.
Hamilelik Sonrasında Unutkanlık
Rahatlayın, çünkü unutkanlığınız bebeğinizin doğumuyla beraber çok büyük ihtimalle kaybolacak ve hafızanız eski durumuna geri dönecektir. Bu beklediğiniz kadar hızlı olmazsa da endişelenmeyin. Muhtemel sebep, bebeğinizin özellikle ilk bir-iki ayında uyuyamamanız dolayısıyla, uyku eksikliğinizden kaynaklanır.
Kadın Hatalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Yıldız Tuncay