Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, gebelik döneminde bebeğin gelişimini olumsuz etkiliyor. İç Hastalıkları ve Endokrinoloji Uzmanı Dr. Yavuz Selim Demir, gebelik döneminde diyabetin anne ve bebek sağlığı açısından risk yaratabileceğini belirtti.

Diyabetin gebelik döneminde ortaya çıkması “gestasyonel diyabet”, diyabet hastası kadının gebeliği ise “pregestasyonel diyabet” şeklinde isimlendiriliyor. Gebeliğin erken döneminde hormonlardaki değişikliklerden dolayı yüksek insülin düzeyleri söz konusu olabilir. Diyabet durumunda annenin kan şekerinde düşme gözükebilir ve ileri dönemlerde insülin direnci gelişebilir.
Annedeki diyabet, kanda oksijen salınımını bozduğundan plasentada kan dolaşımı da olumsuz etkileniyor. Kan dolaşımının bozulması anne karnındaki bebeğin büyümesini engeller.
Hamilelik sonrasında diyabet kalıcı olabilir
Hamilelik sonrasında % 25-30 hastada diyabet kalıcı olur ve diyabetik hamilelerin çocuklarında diyabet olma riski artar. Diyabet görülen anne adayında düşük riski artar, bu kişilerde ölüm doğum oranı da sık görülür.
Diyabetik anne adayında, idrar yolu enfeksiyonu riskinin artar ve bebek aşırı kilolu dünyaya gelebilir. Obezite, gebelikte diyabet riskini artırır. Daha önce gebeliğinde gestasyonel diyabeti olanlar, glikozürisi olanlar, ailesinde diyabet hastası bulunanlar, polikistik over hastalığı olanlar dikkatli olmalı. Çünkü bu kişilerde diyabet görülme riski, diğer anne adaylarına oranla daha yüksek.

Gebelik diyabeti nasıl anlaşılıyor?

Açlık kan şekerinin 126 mg/dl ve üzerinde veya günün herhangi bir saatindeki kan şekerinin 200 mg/dl ve üzerinde olması halinde diyabet tanısı konulur. Tarama testleriyle de tanı konulabilir. Gebeliğin 24-28 haftalarında 50 gr glukozla tarama testi yapılır. Kan şekeri 140 mg/dl ve üzerinde ise gebeye 100 gr glukozla yükleme testi yapılır. Kan şekerinin, ilk dakikada 95, 1. saatte 180, 2. saatte 155, 3. saatte 140 mg/dl ve üzerinde iki değere sahip olması diyabet tanısını koydurur.

Tedavi süreci
Diyabetin mutlaka kontrol altında tutulması gerekiyor. Aşırı kilo alınmasının önlenmesi, 17. haftaya kadar açlık kan şekerinin 90 mg/dl, tokluk kan şekerinin ise 120 mg/dl altında olması gerekiyor.
Anne adayının ideal kilosuna göre diyet programı yapması önemli. Karbonhidratların yüzde 45'den az olmaması, folik asit ve kalsiyum desteği verilmeli. Gebelik süresince 10-12 kg ağırlık artışı önerilir. Gün içinde 3 ana ve 3 ara öğün yemek yenilmesi önemli. Gebelikte egzersizle kan şekerinin ayarlanması gerekli.
Diyet ve egzersizle kan şekerleri, hedef değerlerde seyretmezse günde 4 kez insülin enjeksiyonu veya insülin pompasıyla kan şekeri regüle ediliyor. Ağız yoluyla alınan antidiyabetik ilaçların gebelikte kullanılmaması gerekiyor.