Az ya da çok çalışması durumunda vücuttaki birçok sistemi olumsuz etkileyebilen tiroid hormonlarının yaşam boyu kontrol altında tutulması gerekiyor. Belirtilerin tiroidin tipine göre değiştiği bu rahatsızlıklarla mücadelede erken tanı, tedavi ve düzenli takip öne çıkıyor. Uz. Dr. A. Ender Yılmaz, tiroid ile ilgili bilinmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
RUH SAĞLIĞINIZ VE GÜNLÜK ENERJİNİZ DE TİROİD HORMONLARINDAN ETKİLENİR
Tiroid bezi, vücutta hayati fonksiyonları olan organların çalışma hızlarını düzenleyen, bu faaliyetlerin yerine getirilmesinde yardımcı olan bir organımızdır. İnsan vücudundaki tüm sistemleri ve tüm dokuları etkileyebilmektedir. Saçlardan kalbe, beyne kadar hemen her doku, tiroid tarafından salgılanan T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) adı verilen hormonlar tarafından etkili bir şekilde kontrol edilmektedir. Buna genel olarak “metabolizma” adı verilmektedir. Tiroid bezinin çalışma durumu ruh sağlığını da yakından ilgilendirir. Günlük enerjiyi, ruh halini ve uyku düzenini etkilemektedir. Tiroid boyun bölgesinde “adem elması” olarak tanımlanan bölgenin altında bulunur. Normal boyutunda iken ne gözle görülebilir ne de elle hissedilebilir.
HALSİZLİK, KİLO ARTIŞI, DİYABET, KOLESTEROL GİBİ RAHATSIZLIKLARIN TEDAVİSİNİ DE GÜÇLEŞTİRİR
Çok fazla sayıda tiroid hastalığı mevcuttur. Buna ek olarak çoğu tiroid hastası var olan hastalığının farkında değildir. Çoğu kişi var olan şikayetlerinin tiroid kaynaklı olduğundan habersizdir. Halsizlik, yorgunluk, saç dökülmesi, çarpıntı, kilo alma, kabızlık, adet düzensizlikleri, uyku problemleri, mide ve bağırsak şikayetleri, hafıza zayıflığı, hatta tansiyon, şeker, kolesterol gibi hastalıkların yeterli derecede kontrol altına alınamaması ilaçların yetersiz kalması veya zehirli etki göstermesi bile tiroid rahatsızlıklarından kaynaklanabilmektedir.
BELİRTİLER TİROİDİN TİPİNE GÖRE DEĞİŞİYOR
Tiroid bezinin sağlıklı olup olmadığı, laboratuvar incelemeleri ve boyun ultrasonografik görüntüleme yöntemleri ile kolayca anlaşılabilmektedir. Tiroidlere bağlı birçok hastalık bulunmaktadır. Tiroid bezinin hastalıklarına halk arasında genel olarak “guatr” denilmektedir. En yaygınları; Hipotiroidi(Yeterli tiroid hormonu üretimi olmaz), Hipertiroidi( Tiroid çok fazla tiroid hormonu üretir), Noduler guatr (Normal tiroid fonksiyonu olmasına rağmen tiroidin şekli bozulmuş, şişlikler veya nodüller oluşmuştur)olarak sıralanmaktadır. Bu üç yaygın bozukluk kişide birçok rahatsızlığa neden olmaktadır. Ciddi rahatsızlıkların pek çoğu tiroid fonksiyon bozukluğundankaynaklanabilmektedir. Bununla birlikte bazı hastalıkların ilaçla tedaviye yanıt vermemesindeki neden, tiroid fonksiyon bozukluğu olabilmektedir. Eğer tiroid bezi yeterli hormon üretmiyorsa ( hipotiroidi); hareketlerde yavaşlama, depresyon, yorgunluk, kuru cilt ve saç, kabızlık, kas krampları veya kilo alımı olabilir. Hipertiroidi belirtileri ise; kilo kaybı, sinirlilik, huzursuzluk, artan terleme, çarpıntı, ellerde titreme, anksiyete, uyuma güçlüğü, artan bağırsak hareketleri, ince kırılgan saç ve kas zayıflığı içerebilir. Boyunda şişlik, yutma güçlüğü veya yutkunurken takılma, boğazda gıcık hissi gibi belirtiler ise “nodül” denilen tiroid bezi şişliklerinden kaynaklanabilmektedir.
KADINLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Tiroid bezi hastalıkları özellikle kadınlarda daha sık görülmektedir. Ayrıca iyot eksikliği olan bölgelerde fazla görüldüğü bilinmektedir. Türkiye bu açıdan riskli bölgeler arasındadır. Bunun yanında erkek hastalarda tiroid hastalığı hayati riski artırabilir. Sigara içenler, radyasyona maruz kalanlar, ailede guatr öyküsü olanlar, yetersiz beslenenler ve yaşlılar da tiroide yatkınlığı bulunan gruptadır.
ERKEN TANI HAYAT KURTARIYOR
Geçmiş yıllarda çoğu tiroid hastalığına teknolojik yetersizlik nedeniyle tanı konulamıyordu. Günümüzde ilerleyen tıp sayesinde tiroid hastalıklarının teşhisiçoğu zaman bir kaç kan testi ile konabilir, hatta erken tedavi ile tiroid hastalıkları düzelebilir hale geldi. Ayrıca tanı ve tedavi yöntemlerinin gelişmesi nedeniyle tiroid bezi kanserleri de daha sık teşhis edilir ve erken tedavi ile başarılı sonuçlar elde edilir oldu.