Aşırı kıllanma kadınların ciddi sorunlarından biridir. Özellikle hormonal olmak üzere çeşitli faktörlerin etkisi ile oluşan kıllanmalar, biz kadınların ikili ilişkilerini de olumsuz etkiler. Tıpta Hirsutismus adıyla bilinen aşırı kıllanmanın nedenlerini ve tedavisini Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Adli Şadi Karaman’a sorduk.

Hirsutismus nedir?
Kadınlarda, erkek tipi kıllanma artışı olarak bilinen bir hastalıktır. Bu durum, normalde kadınlarda olmaması gereken; dudağın üst kısmı, çene, yanaklar, boyun, göbek etrafı, alt karın bölgesi, sırt, kol ve bacaklar gibi bölgelerde sert ve sık tüylerin artması şeklinde ortaya çıkar. Kadınların yüzde 4-5’inde görülen bu hastalık, 13-50 yaş arasında, menstürasyon kanamalarının devam ettiği dönemde oluşur. Hirsutismus, hormonal kökenli bir hastalık olup, tüylenme artışının yanı sıra yüzde sivilce artışı, adet düzensizliği, kilo alma, gebe kalmada zorluklar gibi başka birçok anormal bulgularla birlikte görülebilir.

Hastalık nasıl oluşur?
Hirsutismus kadında, normalde olması gereken miktarlardan daha fazla androjen (erkek tipi hormonlar) salgılanması ya da bu hormonlara karşı kıl hücrelerinin aşırı duyarlılık göstermesi sonucu ortaya çıkar. Androjenler kadında fazla miktarda salgılandığı zaman, normalde sessiz halde duran ve kıl üretmeyen hücreleri aşırı uyarır ve kıl oluşumuna neden olur. Bu hormonlar ayrıca vücutta yağlanmayı da arttırdığından aşırı kilo alma ve akneye de neden olur.
Hastalık neden oluşur, tipleri nelerdir?
Hastalık birkaç tipte ortaya çıkar:
*Yumurtalık kaynaklı: Kadın yumurtalıklarının aşırı androjen salgılaması sonucu oluşur. En sık polikistik over hastalığından (PCO) kaynaklanır. Tüylenme artışıyla birlikte adet düzensizliği, ağrılı adet, gebe kalmada güçlükler gibi belirtiler olur.
* Böbrek üstü bezi kaynaklı: Genelde böbrek üstü bezinin kalıtsal hastalıkları (cushing) sonucu androjen hormonlarının fazla salgılanması ile ortaya çıkar.
* Hormon salgılayan tümörler ve bazı tiroit bezi hastalıkları sonucunda: Başta hipofiz ve sürenal bezinde olmak üzere androjen hormonu salgılayan tümörler neden olur.
* Sürekli ilaç kullanımı: Özellikle kortizon ve benzeri ilaçları kullananlarda ortaya çıkar.
* İdiopatik hirsutismus hastalıkları: Bu grupta hormonal bozukluk yoktur. Kıl hücrelerinin androjenlere aşırı duyarlılığı söz konusudur.
Tanısı nasıl konur?
Öncelikle hormonal tetkikler yapılır. Hormon seviyesinin yüksek olması halinde hormon kaynağının belirlenmesiyle hastalığın yumurtalık veya böbrek üstü bezi gibi hangi tip olduğu ortaya konulur. Hormon değerleri normal olan hastalarda ise İdiopatik Hirsutismus akla gelir. Testesteron ve DHEA gibi androjen hormonları araştırılır.
Tedavisi nasıl olur?
Hafif olgularda; Hastalar izlenir. Genetik olan bu durumda hormon değerleri genellikle normaldir. Bazı kişilerde genelde, normale göre fazla bir tüylenme görülebilir. Epilasyon ve tüy dökücü kremler gibi basit kozmetik tedbirlerle sorun çözülebilir.
Orta ve ağır olgularda; Androjen hormonları yüksek olanlarla normal olanları ayrı değerlendirmek gerekir. Androjen hormonları yüksek olanlarda bu hormonları baskılayıcı ilaçlar kullanılır. Yumurtalık kaynaklı olan Hirsutismus’da en sık görülen PCO hastalığında, androjen baskılayıcı maddeler içeren, düşük dozlu doğum kontrol hapları kullanılır. Böbrek üstü bezi kaynaklı olanlarda ise, tedavi düşük dozda kortizon preparatlarının kullanılması şeklinde olur. Androjen hormonları normal olan İdiopatik grupta ise kıl hücrelerinin hormonlara karşı hassasiyetini azaltıcı ilaçlar kullanılır.