"Gün içinde vücudunuzun tüm yükünü ayaklar mı yoksa dizler mi çekiyor" derseniz birinci sırada dizlerin geldiğini söylemek yanlış olmaz.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Uğur Özbaydar, taşıdığımız her fazla kilonun dizlere yürürken 3, koşarken 10 kilo fazladan yük bindiğini belirtiyor. Dizlere binen yükün artması nedeni ile dizleri saran kıkırdaklarda aşınmalar ve harabiyet oluşuyor. Bunu da kemiklerdeki şekil bozuklukları (osteoartrit), ağrı ve hareket kısıtlılığı takip ediyor.
Diz sağlığınızı korumak için yapmanız gerekenler

Hayat boyu diz sağlığını korumaya yardımcı olacak bazı önerilerde bulunan Doç. Dr. Mehmet Uğur Özbaydar, başlıca 5 önemli konuya dikkat çekiyor.
1- Kilonuza dikkat edin: Dizinize fazla yük bindirmeyin. Sahip olduğunuz her fazla kilo dizlerinize yürürken 3 kilo koşarken 10 kilo fazla yük bindirir. Merdiven çıkarken acele etmeyin, korkuluktan tutunun.
2- Diz kaslarınızı güçledirin: Uyluk kaslarınızı kuvvetlendirin. Düzenli egzersiz diz kaslarını kuvvetli tutmanın başlıca yoludur. Düzenli olarak günde 30 dakika egzersiz yapılmaya çalışılmak önemlidir. Diz çevresindeki kasların kuvvetli olması dizde kıkırdak hasarını önleyen en önemli faktörlerin başında gelir. Dizin üst-ön bölümünde yer alan Quadriseps kasının yüzde 25 daha kuvvetli olması bile diz kemiklerindeki şekil bozukluklarının oluşmasını yüzde 30 oranında azaltıyor. Dizlerdeki kaslar, dizin üst ve iç tarafındaki kaslardır. Otururken dizlerinizi sıkıştırmak bu kasları kuvvetlendirmenin basit bir yoludur.
3- Dize yük bindiren hareketlerden uzak durun: Dizinizi 90 dereceden fazla bükmemeye çalışın, günlük hareketler sırasında veya spor yaparken dizinizle ayağınızın aynı dizilimde olmasına dikkat edin. Spor sonrasında ağrı hissettiğinizde bunu hafife almayın. Ağrı azalıncaya kadar egzersize ara verin bu sürede dizinize yük bindirmeyen diğer egzersizleri yapabilirsiniz. Ağrı 2 hafta içinde düzelmezse bir sağlık kuruluşuna başvurun.
4- Dize dost sporlar yapın: Diz yaralanması osteoartrit oluşma riskini katlayarak artırır. Dizlerde yaralanma riskinin az olduğu sporlar yapılmalı. Günlük hafif egzersizler, ara sıra yapılan ağır egzersizlerden daha faydalıdır. Yapılan egzersizler kuvvetle birlikte esnekliği de artırmalıdır. Yürüme, yüzme, yoga, pilates esnekliği de arttıran sporlardır.
5- Doğru ayakkabı dizleri de korur: Doğru ayakkabı seçimi önemlidir. Ayakkabıların ayaklara vücudun yükünü anatomik olarak dağıtacak şekilde olması gereklidir. Ayakkabıların anatomik olması veya ayaklarda şekil bozukluğu varsa bunları düzeltecek şekilde olması dizlere binen yükü azaltır. Yüksek topuklar dize binen yükü artırarak kemiklerde şekil bozukluğu oluşmasına neden olur.


Dizlerde en çok çıkan hastalıklar

Dizlerde en fazla görülen hastalıklar hakkında bilgiler veren Doç. Dr. Mehmet Uğur Özbaydar, bunları şöyle sıralıyor:
- Diz hastalıkları akut veya kronik olarak karşımıza çıkabilir. Akut diz hastalıkları daha çok yaralanmalar sonucu oluşuyor.
- Şiddetli yaralanmalar sonucu dizde kırıklar ve çıkıklar görülebilir. Bu yaralanmaların tanınması ve acil tedavisi önemlidir.
- Dizlerde yaralanmalara bağlı menüsküs yırtıkları, bağ ve tendon yaralanmaları özellikle genç erkeklerde sık görülür.
- Dizde artrit, kronik hastalık oluşturur. Artrite bir çok romatolojik hastalık yol açabilir. (Romatoid artrit, gut vs)
- Çocuklarda büyüme çağında kemiklerin hızlı büyümesine diz kapağındaki tendonun uyum gösterememesi nedeniyle, aşırı gerilmeye bağlı kronik diz önü ağrısı oluşabilir. (OsGood Schlatter Hastalığı)
- Genç hastalarda (özellikle genç kadınlarda) diz kapağı kemiğinin dizilim bozukluğuna bağlı diz önü ağrısı sık görülür.
- Orta yaşlı erkek ve kadın hastalarda dizlerde dizilim bozukluklarına bağlı eklemde artan yüklere bağlı eklem aralıklarında daralma, hareket kısıtlılığı ve ağrı şikayetleri oluşabiliyor.
- Özellikle kadın hastalarda yaşla birlikte dizlerdeki kıkırdaklarda yumuşama, yıpranma ve ileri durumlarda dizlerde şekil bozuklukları ve kireçlenme gelişebilir.
İlk tedavi

Bu hastalıkların ilk tedavisi ameliyat dışı yöntemlerledir. Bu amaçla aktivite modifikasyonu, soğuk uygulama, nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar, bitkisel destek tedavileri, dizlikler ve fizik tedavi kullanılabiliyor. Bu tedaviye cevap vermeyen hastalarda cerrahi tedavi seçenekler gündeme geliyor.