Din ve devlet büyüklerini övmek ve yüceltmek amacıyla yazılan divan şiirlerine kaside adı verilir. Kasideler belli bir amaç çerçevesinde yazılır. Nazım birimi beyit olan kasidede genel olarak beyit sayısı 33 ile 99 arasındadır. İlk beyite “matla beyit”, son beyite ise “makta beyit” adı verilir. Kasidede en güzel beyit “beytül kasid”dir. Şairin mahlasının yani adının ya da takma adının geçtiği beyite ise “taç beyit” adı verilir.
Kasideler, içerdikleri konuya, rediflerine ve giriş bölümlerine göre adlandırılırlar. Allah’ın birliğini konu alan kasideler tevhid, Allah’a yakaran kasideler münacaat, Hz. Muhammed’i öven kasideler naat, devlet büyüklerini öven kasideler methiye, birini yermek için yazılan kasideler hicviye ve ölümü anlatan kasideler mersiye olarak adlandırılır.
Kaside, başlangıç bölümünde yer alan konu ile de adlandırılır. Örneğin bir kaside başlangıçta hamamı konu alarak başlıyorsa hamamiye, baharı konu alıyorsa bahariye olarak adlandırılabilir. Kasidenin redifinde bulunan harf ya da kelimeler de adlandırılmasında rol oynar. Güneş, su, Kerem kasideleri bu tür adlandırılmalara örnek olarak verilebilir.
Kaside yedi bölümden oluşur:
1.Nesip (Teşbip): Kasidenin ilk bölümü. 15-20 beyitten meydana gelir. Şair bu bölümde betimlemelere yer verir.
2.Girizgâh: Nesip bölümü ile methiye bölümü arasında basamak görevi yapar. 1-2 beyitten oluşan bu bölüm, şairin övgüye başlayacağının habercisidir.
3.Methiye: Kasideyi konu alan kişinin övüldüğü bölümdür. Abartılı bir anlatımın kullanıldığı bu bölümde ağır bir dil kullanılır.
4.Tegazzül: Bu bölüm her kasidede olmasa da genel olarak birçok kasidede kullanılmıştır. Tegazzül bölümünde şair, farklı bir hava katması için ara kısma kaside ile aynı düzende bir gazel yazar.
5.Fahriye: Şairin kendine övgüler düzdüğü bölümdür.
6.Taç Beyit: Şairin mahlasının geçtiği bölümdür. Şair, bu bölümde 2-3 beyitte kendisi hakkındaki düşüncelerini dile getirir.
7.Dua: Kasidenin son bölümü olan dua, birkaç beyitten oluşur. Şair,kasideyi konu alan kişiye bu bölümde iyi dileklerini ileten dualar yazar.