Çocukken hiç göz teması oyunu oynadınız mı? Birinizden biri pes edene kadar karşınızdakinin gözlerinin tam içine bakarsınız…Gülmemek için harcanan çaba göz yaşartıcıdır.
Araştırmalara göre, sevdiğiniz biriyle girilen göz teması ani mutluluk patlamalarını bile tetikleyebilirken, tamamen yabancı olan bir insanınki rahatsızlık ve huzursuzluk sebebi olabiliyor. Peki göz temasının etkileri nasıl şekilleniyor?
Sevgi bakışı
Gözlerin, iç dünyamızın dışarı açılan pencereleri olduğu sözünün gerçek payı var. Surat asmak ya da gülümsemenin sahtesi olabilir, ama burundan yukarıdaki kısımda sahte duygu ifadeleri göstermek sanıldığı kadar kolay değil.
Vücut dili uzmanlarına göre gülümsemeyle birlikte kaz ayaklarınız beliriyorsa o gerçek ve içtendir ya da sinirlendiğinizde kaşlar birbirine mutlaka yakınlaşır. Bir diğer insanın gözlerine bakarak pek çok şey öğrenebiliriz ki bu en başından beri alışkanlık haline getirdiğimiz bir davranıştır.
Bebekler, neyin dikkat çekmeye değer olduğunu anlamak için yetişkinlerin gözlerini nereye diktiklerine bakarlar. 2002’de yapılan ve yayınlanan Developmental Psychology, adlı araştırmada, uzmanlar bebeklerin insanların kafaları yerine gözlerini çevirdikleri yönü takip ettiklerini açıkladı. Göz teması aynı zamanda hafızayı da güçlendiriyor.
Zamanla, kalbimizin atışlarını hızlandıran göz teması ve korkutan göz teması arasındaki farkı öğrendik. Sevgi ve sarılma hormonu olarak da bilinen oksitosinin bu durumda rolü büyük. Duygusal ya da fiziksel olarak birsiyle bağ hissettiğimizde salgılanan ve iyi hissetmemizi sağlayan bir kimyasal. Salgılama, sıcak bir sarılmadan, el ele tutuşmaktan, aşık olmaktan ya da bezer duygulardan kaynaklanabilir.
Biyolojik psikiyatrla ilgili yayınlanan son makalelerden birsinde, sevdiğimiz insanlarla uzun göz kontaklarına meraklı olma sebebimizin oktisosin olduğunu belirtti. Bu yüzden de duygusal bir bağınız olmayan yabancı bir insanla göz teması doğru gelmiyor ya da yeniden birleşmeye çalışan eski çiftler için göz teması bu kadar önemli. Çünkü birbirinin gözüne derin derin bakmak unutulmuş duyguları alevlendirebilir.
Basit bir bakış, karışık davranışlara ilham verir, sebep olur
Kimseden takdir edeceğimiz anlamlı bakışlar almasak da, bize direk olarak bakanlara karşılık vermekten kendimizi alamayız.
Nature gazetesine göre, iyi görünen birisi ile göz teması beyinin ödül merkezini aktifleştiriyor. Sadece güzel ve çekici insanlara bakmaktan hoşlandığımız için değil, onlar bize karşılık verdiğinde bu çok daha iyi hissettirdiği için!Göz temasının direk duygularımızla bağlantılı olması, davranışlarımızı da etkilemesine sebep oluyor.
İnsanlar arasındaki göz iletişimi üzerine uzman olan Dr. Roel Vertegaal, bir grup çalışmasında bir insanın bulunduğu göz temasları ne kadar dahil ve aktif olduğunu etkiliyor diyor. Aynı zamanda daha dikkatli olmaya da zorluyor.
Çocuklar, yaparken birisine bakmak zorunda kaldıklarında soruların sadece yarısını doğru cevaplarken, gözlerini çevirmeye izin verildiğinde çok daha başarılı olmuşlardır. Göz teması kendi başına o kadar çok zihinsel işe gebedir ki aynı anda başka bir şey yapmayı zorlaştırır.
Tedbirli göz teması
Göz teması, karşımızdaki insanın kim olduğuna bağlı olarak, bizi inanılmaz mutlu ya da korkak hissettirebilir. Daha dürüst olmamızı ya da daha çekici sağlayabilir. Hafızamızı kuvvetlendirir ya da gözümüzün önündekinden başka her şeyi unutmamızı sağlayabilir.
Gündelik hayatta göz göze geldiğiniz insanları düşünün; iş arkadaşınız ya da manavınızı… Şanslıyız ki, sosyal fonksiyonlar için belirli bir süre şart olsa da (konuşmaya çalıştığınız insanın sürekli başka yere bakması tuhaf olurdu) bu çok uzun sürmek zorunda değil.
Sıklıkla yapsak da göz teması dahil olduğumuz en mahrem davranışlardan birisidir. Gün boyunca bir sürü insanın gözlerine bakabiliriz ama oradan kalbinize giden yolu bitirmeye izni olanlar sadece en yakınlarınız ya da öyle olacaklardır.