1 ) Sperm tahlili hakkında genel bilgi

Spermiogram (sperm analizi, sperm tahlili, meni tahlili, semen analizi) sperm sayısını, şeklini, hareketini değerlendirmeye yarayan bir testtir. Sperm sayısı, normal spermlerin normal olmayan şekilli spermlere oranı, hareket derecesi iyi olan sperm miktarı değerlendirme altına alınır. Bunun yanı sıra, erkekten alınan semen örneğinin miktarı, pH’sı, rengi, lökosit varlığı, fruktoz miktarı, likefaksiyonu gibi özellikleri değerlendirilir. Belli zaman periyotlarında, spermlerin hareketliliği de gözlem altına alınır. Spermler, bu hareket tiplerine göre sınıflandırılır.
(Meni = Ejakulat = Semen = Döl sıvısı)

Tahlil yapılmadan önce 3 gün boyunca ilişkiye girilmemesi gerekir. Bu 3 günlük cinsel perhizin ardından sperm tahlili yapılır. İşlemin doğru sonuç vermesi için sperm örneği en geç 1 saat içinde laboratuvar merkezine ulaştırılması gerekir. Bu sebepten dolayı da, en yakın laboratuvar merkezine verilmelidir. Bu amaç için, infertilite merkezlerinde sperm örneği verebileceğiniz bir alan bulunmaktadır.

Sperm değerlendirme kriterleri, birkaç değişik sınırı kullanır. Kruger kriterleri, daha çok sperm şekil bozukluklarını ön plana alan bir değerlendirme yöntemidir. Özel bir boyama yapıldıktan sonra, sperm şekil (morfoloji) özellikleri inceleme altına alınarak, sperm örneğinin fertilite (doğurganlık) kapasitesi belirlenir. Sperm analizi sonucuna bakılarak, doğru olan kararı verebilmek için 1 ay ara ile yapılmış en az 2 farklı sperm örneğinin incelenmesi gerekir. Sperm analizinde bir fertilite problemi tespit edilirse, erkeğin fiziksel ve hormonal ileri muayenesi yapılır. Sperm üretim döngüsü 2 ile 3 ayda bir yeniden yapılır. Yani üretilen bir sperm, yaklaşık 2 ile 3 ay sonra semene salgılanacaktır.

Aynı şekilde erkeğin karşı karşıya kaldığı zararlı etkenler veya tedavi için kullanılan yararlı ilaçlar da, sperm üretimini 3 ay içinde etkileyebilir. Semen analizi sonuçlarını değerlendirileceği esnada, bu süreç unutulmamalıdır.

Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, sperm testini önemli boyutta etkileyen faktörlerin arasına girer. Sigarada bulunan toksik maddelerin dışında, nikotinin damar büzücü etkisi erkeklerde sperm sayısını, hareketini ve yapısını olumsuz bir şekilde etkiler. Sigara içen erkeklerin eşlerinde düşük olasılığının daha çok olduğu ifade edilmiştir. Alkol impotans ve sperm üretiminin bozulmasına sebebiyet verir. Kronik alkolizm vakalarında testisler küçülür, testosteron üretimi bozulur. Alkol ve uyuşturucu madde kullanımı, cinsel gücü azalttığını ve sperm hareketi ile beraber üretimini olumsuz açıdan etkilediği de ifade edilmiştir.

Tedavi dönemi içerisinde, uzun süre kullanılan Kemoterapi ilaçları, ağır antibiyotikler, epilepsi ilaçları ve antidepresan ilaçları sperm kalitesini ve sayısını olumsuz yönde etkileyen faktörler içerisinde bulunmaktadır.

Cinsel ilişkinin çok fazla olması da, sperm kalitesini etkileyen faktörler içerisinde bulunur. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken şey, ideal cinsel ilişki sıklığının doğru bir şekilde belirlenmesidir. Çok sık cinsel ilişkinin dışında, az sayıda girilen cinsel ilişki de aynı şekilde sperm sayısını azaltan faktörlerdendir. Sağlıklı sperm sayısı için ideal olan cinsel ilişki sıklığı, gün aşırı veya haftada 2 ile 3 defa olarak önerilmektedir.

Hormonlu yiyecekler, insan vücudunda östrojene dönüşür. Erkeklerin vücudunda bulunan östrojen hormonunun artması da, sperm sayısının azalmasına sebep olur. Kırmızı et ve kümes hayvanlarının beraberinde, hormon içeren soya sütü, soya filizi gibi ürünler ile beraber her çeşit sebze ve meyvede de, bu tehlike bulunmaktadır.

Testislerin, sağlıklı spermler üretebilmeleri için vücut ısısından 1 ile 2 derece arasında daha soğuk olmaları gerekir. İdeal vücut ısısı 36 derece olarak kabul edilirken, testislerin olması gereken sıcaklığı 34 derece civarındadır. Yüksek ısı, daha çok sauna ve sıcak su banyoları sperm üretimini olumsuz açıdan etkiler. Çok dar iç çamaşırı veya pantolon giyen kişilerde, işi gereği testisleri çok ısınan erkeklerde (örneğin şöförlerde) spermler olumsuz açıdan etkilenir.

Sperm üretimi, ortalama 3 ay boyunca sürer. Bu esnada oluşabilecek çevredeki kimyasal maddeler, radyasyon, zehirler, otomobillerden çıkan egzoz gazları, fabrika bacalarından çıkan zehirli gazlar hava kirliliğini artırır. Solunan nefes ile beraber, çok sayıda zararlı atık insan vücuduna girerek, sperm kalitesini bozup sayı olarak da azalmasına sebep olur

– NORMOZOOSPERMİ: Sayı, hareket ve şekil bakımından normal spermler.ASPERMİ: Ejakulatın (semenin) hiç gelmemesidir.
– AZOOSPERMİ: Ejakulat yani semen vardır fakat içerisinde hiç sperm yoktur. – OLİGOSPERMİ: 20 milyon/mL ‘den az sperm olmasına denir.
– ŞİDDETLİ OLİGOSPERMİ: 5 milyon/ml ‘den az sperm olmasıdır.
– ASTENOSPERMİ: Spermlerin motilitesi yani hareketleri zayıftır.
– TERATOZOOSPERMİ: Kruger kriterlerine göre normal şekilli sperm sayısı %4’ün altında olan spermler için kullanılır.
– POLİSPERMİ: Sperm sayısı 250 milyon’dan fazladır.
– HİPOSPERMİ: Meni hacmi normalden azdır.
– HİPERSPERMİ: Meni hacmi normalden fazldır.
– OLİGOASTENOZOOSPERMİ: Hem sayı hem de hareket yönünden normal değerlerin altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– OLİGOTERATOZOOSPERMİ: Hem sayı hem de morfolojik yapı yönünden normal değerlerin altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– OLİGOASTENOTERATOZOOSPERMİ: Hem hareket hem de morfolojik yapı yönünden normal değerlerin altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– HEMATOSPERMİ: Menide kan hücrelerinin fazla olmasıdır.
– NEKROSPERMİ: Meni örneğinde ölü hücrelerin fazla olmasıdır.