Doğum kontrol iğneleri iki farklı çeşitte uygulanabilen haplardır. Aylık olarak ya da üç aylık olarak uygulanabilir. Üç aylık ve aylık doğum kontrol iğneleri, içerdikleri etken maddeler, etki ve yan etki bakımından farklılık göstermektedir.
3 aylık iğneler nedir?
3 aylık iğnelerin bir diğer adı da Depo Provera olmaktadır. 3 aylık iğneler yalnızca progesteron ihtiva ederler. 3 ayda bir uygulanan ilaçlardır. Kas içerisine enjekte edilirler. Etki etme özellikleri ve yan etkileri yalnızca progesterol ihtiva eden mini haplarla benzerlik göstermektedir.
Aylık iğneler nedir?
Aylık iğnelerin bir diğer adı Mesigyna olmaktadır. Hem östrojen hem progesteron ihtiva eder. Aylık olarak uygulanan bu ilaçlar, kas içerisine enjekte edilir. Etki mekanizması ve yan etkileri östrojen ve progesteron içeren doğum kontrol hapları ile benzerlik göstermektedir.
Bu iğneler, ilk defa adetin ilk 5 günü içerisinde kalçadan enjekte edilir. Daha sonra ise belirli aralıklar ile uygulanmaya devam edilir. Aylık doğum kontrol iğneleri bırakıldıkları zaman, kadının yeniden doğurganlık yetilerini kazanması 1-2 ayı bulur. 3 aylık iğnelerde ise durum daha farklıdık. 3 aylık iğneler ardından kadının doğurganlığını kazanması 18 ayı bulabilir.
Etki mekanizmaları nasıldır?

• Yumurtlamayı engelleyerek gebeliği önler.
• Servikal mukusun kalınlaşmasını sağlar.
• Endometriumu yerleşimine elverişsiz hale getirir.
• Tubal motiliteyi azaltmaya yardımcı olur.

Aylık iğnelerin yan etkileri nelerdir?

• Adet düzensizliğine yol açarlar.
• Adet görememe durumuna sebep olabilirler.
• Baş ağrısına yol açabilirler.
• Kilo aldırıcı özellikleri bulunabilir.
• Memelerde hassasiyette sebep olabilir.
• Depresyon gibi yan etkiler görülebilir.
• Libidoda azalma meydana gelebilir.

3 aylık iğnelerin yan etkileri nelerdir?

• Aylık iğnelerin yan etkilerine ilave olarak 3 aylık iğnelerde şu etkiler görülebilir:
• Kemik kaybına yol açabilir.
• Karaciğer fonksiyon bozukluğuna yol açabilir.
• Glukoz toleransında bozulmalara sebep olabilir.
• Meme kanseri görükme riskini nispeten yükseltir.

Bu iğnelerin en yaygın olarak ortaya çıkan yan etkileri ise adet düzensizliği olmaktadır. Adetlerde düzensizlik, adet kanamalarında azalma, 2-3 ayda bir adet olma gibi düzensizlikler yaygın olarak görülmektedir. 3 aylık iğne yöntemini kullanan kişilerde kimi zaman 6 ay, 1 yıl kadar uzun adet olmama sorunları meydana gelebilir. Adet düzensizliğine yaygın şekilde yol açtıkları için ilk tercih olarak tavsiye edilen doğum kontrol yöntemi olmazlar. Diğer yöntemleri tercih etmeyen kişilerde kullanılır.
Doğum yaptıktan ne kadar sonra doğum kontrol iğnelerine başlanabilir?
3 aylık olan haplar, doğumdan sonra emzirme mevcut ise doğumdan 6 hafta sonra, emzirme mevcut değil ise doğum sonraki 3. Haftada kullanılabilir. Aylık olan haplar doğum yaptıksan sonra anne emziriyor ise, 6 sonra, şayet emzirmiyor ise doğumdan 3 hafta sonra kullanılmalıdır.
3 aylık korunma iğnesini kullanmayı bıraktım ancak adetlerim başlamadı?
Bu iğneler (depo-provera) ile doğum kontrol sağlanırken ya da kullanmayı bıraktıktan sonra adet gecikmesi meydana gelebilir. Kimi zaman bu iğnelerin bırakılması akabinde 1 yıl boyunca adet görülmeyebilir. Ancak gene de adetler gecikir ise, gebelik testi yaptırmak gerekebilir.
Aylık korunma iğnelerinin kullanılamayacağı durumlar:
Bu iğneler, doğum kontrol hapları (OKS) gibi östrojen ve progesteron ihtiva ettikleri için etkileri ve yan etkileri benzer olabilir. Bu sebeple doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
3 aylık iğneler hakkında bilinmesi gerekenler:

• Aylık iğnelerin kullanım yaş sınırı yoktur.
• Doğum yaptıktan sonra emziren kadınlarda kullanmaya başlamak için 6 hafta geçmesi gerekir.
• Doğum yaptıktan sonra emzirmeyen kadınlar ise doğumdan hemen sonra korunmaya başlayabilir.
• Düşük veya kürtaj işlemleri ardından kullanım için beklemeye gerek yoktur. Zaman geçmeden kullanılabilir.
• Sigara kullanan kadınların bu haplara başlamasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Tansiyon yüksekliği kontrol altında olduğu sürece kullanılmasında herhangi bir sorun yoktur.
• Damar tıkanıklığı sorunu yaşamış olan kadınların kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Kolesterol yüksekliği durumlarında kullanılmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Kalp kapak hastalığı olan kadınlar da kullanabilir.
• Migren hastalarının kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Epilepsi hastalarının kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Endometriyozis hastalarının kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Over (yumurtalık) kisti olan kadınlar bu hapları kullanabilir.
• Rahim ağzında (servikste) iyi huylu hastalıkları olan kadınların kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Memede iyi huylu kist v.b hastalıkları olan kadınların kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Miyom sorunu olan kadınların kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Pelvik enfeksiyonu olan kişilerin kullanmasında herhangi bir sakınca yoktur.
• Diyabet hastaları için uygun doğum kontrol yöntemleridir.
• Safra kesesi taşları olanlar bu hapları kullanabilir.
• Siroz veya karaciğer tümörü olanlar kullanmamalıdır.
• Anemi, talasemi, orak hücreli anemi durumlarında kullanmakta herhangi bir sakınca yoktur.

3 aylık iğnelerin gebelikten koruma dışında ek faydaları:

• Endometrium kanseri riski azalır
• Endometriozise bağlı ağrılar azalır
• Epileptik nönet sıklığı azalır
• Orak hücreli anemide kriz riski azalır
• Menopozaa bağlı ateş basması v.b şikayetler azalır
• Ektopik gebelik (dış gebelik) insidansı azalır
• Endometrial hiperplaziyi önler
• Kansızlığı önler (kanama azaldığı için)
• Adet sancılarını (dismenore) azalır
• Pelvik enflamatuar hastalık (PID) riski azalır
• Emzirenlerde süt miktarını arttırır
• Miyom görülmesini azaltır
• Premenstrüel sendromu önler