Ultrason jinekoloji muayenelerinde uygulanan rutin bir tedavi yöntemidir. Çeşitli alanlarda kullanılabilir. Duruma göre karından ya da vajinal olarak uygulanabilir.
Jinekolojide ultrasonun hangi alanlarda kullanılır?
Rahim ve rahim ağzı için:

• Rahmin şekli, boyutu, homojenliği araştırılır,
• Miyom mevcut ise, miyomların boyutları ve nereye yerleştiklerine bakılır,
• Rahim iç tabakası araştırılabilir, rahmin kalınlığı ölçülür,
• Polip yapıları mevcut ise bunlar düzeltilebilir,
• Rahmin iç yapısı ve rahmin içerisinin daha kesin bir şekilde değerlendirilmesi adına transvajinal ultrason aracılığı ile rahim içerisine sıvı uygulanır. Ardından da salin infüzyon sonografi (sis) uygulanabilir.
• Rahimde mevcut olan doğumsal anomaliler ve şekil bozuklukları araştırılır,
• Rahim içerisindeki spiraller araştırılabilir, spirallerin konumu kontrol edilir,
• Rahim ağzı kaynaklı nabothi kistleri, iyi huylu ve kötü huylu kitleleri tespit etmek kolaylaşır.

Yumurtalıklar için:

• Yumurtalıkların boyutları değerlendirilebilir,
• Yumurtalıklarda yer alan kistlerin ne boyutta olduğu, yapılarının ne olduğu, içlerindeki sıvının özelliklerine bakılır,
• Doppler ultrason aracılığı ile yumurtalıklarda bulunan kistlerin kan akım özellikleri, selim ya da habis huylu olup olmadıkları ayırt edilebilir.
• Yumurtalıklarda antral follikül şeklinde tabir edilen küçük yumurtaların sayımı, yumurtalık işlevleri ve kısırlık araştırması için faydalıdır,
• Yumurtlama tedavisi gören ya da görmeyen kadınlar için yumurta takibi yapılır. Bu sayede yumurtanın yaklaştığı zaman tespit edilir.
• Yumurtalıklarda bulunan selim ya da habis kitleler takip edilir.

Tüpler için:

• Tüplerde yerleşme göstermiş bir dış gebeliğin teşhis edilmesinde özellikle transvajinal ultrasonun oldukça önemli bir yeri vardır.
• Şayet tüpler sıvı ile dolmuş ise, ultrason ile tespit edilebilir.
• Tüplerin iltihap ile dolu olup olmadığı anlaşılabilir.

Pelvis için:

• Pelvis karnın alt kısmıdır. Buradaki sıvı ve kitleler vajinal ultrason ile görüntülenebilir.
• Pelviste yer alan organlardan dolayı meydana gelen sorunlar tespit edilebilir.
• Kitlelerin bazılarından ya da kistlerden ultrason aracılığıyla iğne ile sıvı alınabilir.

Muayeneye gitmeden önce

• Doktorunuza gitmeden önce kimlik, kullandığınız ilaçlar, ameliyat olmuşsanız belgeler, yapılan teşhisler ve tedavilerle ilgili belge ve raporları götürmelisiniz.
• Vajinal muayeneler için eşiniz ya da partnerinizle muayene olmalısınız. Bazı hastalıklar da eş tedavisine ihtiyaç duyulabilmektedir.
• Muayene yapılmadan önceki gece cinsel ilişkide bulunmayınız.
• Muayeneden önce vajinanın su ile yıkanmaması gerekir.

Doktorun Muayeneden Önce Soracağı Sorular

• Adet düzeni,
• Bakire olunup olunmadığı,
• Adetlerin kaç gün sürdüğü,
• Son adet tarihinin ilk günü,
• Adet kanama yoğunluğu
• Gebe kalıp kalmadığınız,
• Geçirdiğiniz cinsel hastalıklar,
• Adet dönemi dışında kanama olup olmadığı
• İlişkide ağrı ya da kanama olup olmadığı,
• Vajinal akıntı durumu,
• Vainal kaşıntı mevcudiyeti,
• İdrar sırasında zorlanma, yanma, sık sık idrara çıkma durumları,
• Vajinada ele gelen kitle olup olmadığı,
• Karında ele gelen kitle olup olmadığı,
• Doğum kontrol yönteminiz,
• Kürtaj yaptırım yaptırmadığınız,
• Memelerle ilgili akıntı ya da kitle gibi sorunların olup olmadığı da sorulmaktadır.

Ultrason nasıl uygulanır?
Şayet bakirelik durumu söz konusu ise, ultrason karından yapılır. Bunun için idrar sıkışık olmak gerekir.
Bakire olmayan hastalara ise vajinal ultrason uygulanır. Bu sayede rahim ve yumurtalıklar daha iyi görüntülenebilir. Vajinaya ultrason probu uygulanır. Bu sırada herhangi bir ağrı duyulmaz. Gebe iseniz, bebek için herhangi bir sorun teşkil etmez. Vajinal ultrason için idrar torbasının boş olması gerekir.