Tüberküloz dünya çapında çok yaygın bir hastalıktır. Son yıllarda hastalığın canlanma ve yeniden görülme oranı günden güne artıyor. Akciğerler tüberkülozla alakalı en yaygın organlardır ama tüberküloz sistemik bir hastalıktır ve vücuttaki herhangi bir organ etkilenebilir. Giriş yolu ciğerlerden olur. Yaygın inanışın aksine dokunmakla, yakın temasla veya eşya paylaşımıyla bulaşmaz. Hastalık, Mycobacterium tuberculosis denilen bir tür bakteriden kaynaklanır. Bu bakteriler damlacık enfeksiyonuyla yayılır. Hastalığı etkin olan hasta, havaya öksürük, hapşırık, tükürme, vb yoluyla bakteri saçar. Bu bakteriler havada uzun süre asılı kalırlar. Dolayısıyla, hastalık kalabalık, karanlık ve sağlığa zararlı yerlerde daha yaygındır. Bu bakteriler vücuda akciğerler yoluyla girer. Buradan vücudun herhangi bir organına yol alabilir ve o organda hastalığa neden olabilir.
Kadın genital organları kadınlarda tüberküloza rastlanan en yaygın bölgelerdendir. Kronik bir hastalıktır ve bakteriler yavaş yavaş uzun süre kalıp organlara hasar verir. Hastalık tamamen belirtisiz olabilir veya pelvik ağrı, ateş, adet rahatsızlıklarına, vajinal akıntıya yol açabilir. Bazen karında sıvı birikebilir. Hastalık iyice ilerlediğinde çok miktarda irin, tüplerde veya yumurtalarda kitleler meydana gelir. Kısırlık erken veya küçük hastalıktan bile kaynaklanabilir. Yumurtalıkları yumurtalıklardan rahme kadar taşıyan fallop tüpleri yer alan en yaygın organlardır, böylece geçişler tıkanır ve kalıcı kısırlığa yol açar.
Genital tüberküloz tanısı koymak epey zordur. En önemli test, endometriyal biyopsi, yani rahimden alınan adet kanının test edilmesidir. Bu, rahme sokulan ince bir aletin yardımıyla sağlanabilir. Bu çok basit bir yöntemdir. Böyle elde edilen materyal onay için laboratuara gönderilir. Bu test vakaların yalnızca %50-60’ında pozitiftir. Göğüs röntgeni, kan testi, cilt testidir (Mx testi) gibi başka testler de yararlıdır ama hastalığı kesin olarak kanıtlamaz ya da dışarıda bırakamaz. Ultrason, doktora ipucu verebilecek başka bir testse ultrasondur. Endoskopik işlemler, mesela laparoskopi ve histeroskopi hastalığın işaretlerini yakalayabilir ve de laboratuar testi için çeşitli şüpheli bölgelerden numuneler alma fırsat sağlayabilir.
Şimdi çok etkili ilaçlar mevcuttur, bunlara genelde antitüberküloz tedavi (ATT) denir. İlaçlar bakteri öldürmekte çok etkilidir. Tedavi en az 6 ay devam etmelidir. İleri vakalarda uzun bir tedavi gerekebilir. Ama ilaçlar, tüberkülozun verdiği zararı onaramaz. Hastalığın yaygın olarak zarar verdiği fallop tüpleri tıkalı kalır ve işlev ameliyat tarafından kolayca eski haline getirilemez. Ateş, ağrı, akıntı, vb gibi bütün diğer belirtiler tedaviye çok iyi tepki verir. İlaçlara yanıt vermeyen büyük miktarda irin toplanması için cerrahi tedavi yapılmalıdır.