Cinsiyeti ve yaşı ne olursa olsun her çocuk, oyunla ve oyuncakla büyümelidir. Ancak çocuk gelişiminde doğru oyuncak seçimi ciddi bir önem taşır. Bu konuda bizi Kadıköy Şifa Kadıköy Hastanesi Uzman Psikolojik Danışman ve Psikolog Yaprak Veziroğlu aydınlattı.

Çocuk gelişiminde oyuncağın önemi

Oyun ve oyuncaklar, çocukların hayatı tanımasında ilk deneyim kazandıkları alanlardır. Çocuk oyun ve oyuncaklar aracılığıyla gerçek hayata hazırlanır. Doğru oyuncak seçimi ancak, çocuğun kişiliğini, zeka ve fiziksel özelliklerini, ilgi alanlarını doğru saptamakla mümkündür.
Oyun oynamak çocukların hayatı tanımaları için, hiç kimseden öğrenemeyecekleri konuları kendileri deneyimleyip öğrenmelerinde çok önemli bir yere sahiptir. Oyun oynamak ve oyuncaklar, çocukların gelişiminde çok büyük rol oynar. Oyun oynamak, çocuklar için bir öğrenme, iletişim kurma, duygularını, düşüncelerini, kendilerini ve çevrelerini ifade edebilme yöntemidir. Kendileriyle baş başa kaldıkları, en doğal hallerinin başında, oyun oynadıkları anlar gelir.

Psiko - sosyal, zihinsel ve bedensel açıdan çocuk gelişimini etkileyen, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştiren, yeteneklerinin ortaya çıkmasına fırsat veren her tür oyun malzemesi oyuncaktır. Oyuncakların sadece hazır yapılmış bir ürün olması gerekmez. Çocuğun, oynarken öğrenmesine ve yaratıcı yönlerine etkili olacak oyuncaklar olmasına dikkat edilmelidir. Oyuncakların malzemeleri de çok önemlidir. Küçük parçalardan meydana gelen oyuncaklar yutma veya boğulma riski açısından tehlikelidir. Sivri köşeleri ya da keskin uçları bulunan oyuncaklar yaralanma riski taşır. Oyuncak malzemelerinin sağlığa zarar vermeyecek türde boya ve maddelerden yapılmasına dikkat etmek gereklidir.
Doğru seçilmiş oyuncaklarla çocuk, renk, boyut, şekil kavramlarını öğrenir, bazı sayısal ya da sözel değerleri oluşturur. Her yaş ve cinsiyetteki çocuk açısından doğru oyuncaklarla oyun oynamak ciddi yararlar sağlar. Silah, tüfek vb nesneler de günümüzde oyuncak kavramı içinde değerlendirilmektedir ancak zararları tartışılamaz. Bir çocuğa silah almak, şiddet uygulamanın ya da bir başkasına zarar vermenin masum olduğunu düşünmek kadar tehlikelidir. Anne babalar bu tür zararlı oyuncakları alma gerekçelerini çocuklarının isteklerini kıramama olarak belirtseler de, çocukların her şeyi isteyebilecekleri ancak anne baba olarak bizim görevimizin onların isteklerini doğru yönlendirmek olduğunu unutmamak gerekir.
Çocuğa yeteneklerine ve hayal gücüne hitap eden, kendisini ortaya koyabileceği oyuncaklar seçerek, var olan değerlerinin daha da gelişmesine katkıda bulunmak en doğrusudur. Oyunlar ve oyuncaklar yaşlara ve cinsiyete göre farklılık gösterir.

İlk aylarda seçilecek oyuncaklar, bebeğin işitsel ve görsel duyularını geliştirici yönde olmalıdır. 18 aya kadar, yıkanabilir, boyası çıkmayan, kırılmayan, emniyetli, küçük parçaları olmayan oyuncaklar seçilmelidir. Bu aydan sonra, çocuğun keşfetme yönünün gelişimi ağır artacağından, yap boz tarzı oyuncaklar, parçaları bir araya getirerek bütünsel şekiller oluşturacağı oyuncaklar, yürümeyi öğrenmesine destek olacak çekerek yürütebileceği araçlar uygun olur.
3 yaşından itibaren çocuklar bazı kurallı oyunları oynayabilirler. Parçaları birleştirerek kendi kendine yapabileceği blok oyuncaklar uygun olabilir.

El ve parmak kaslarını güçlendirirken, yaratıcılıklarını ortaya çıkaran ve geliştiren hamurlar, sağlıklı biçimde üretilmiş olmak şartıyla, faydalıdır.

Çocuklarına oyuncak alırken aileler, çocuğun becerilerini ve ilgi alanlarını gözetmelidirler. Oyuncak seçiminde aileler, kendi heveslerini almak için değil, çocuğun gelişimini desteklemek için uygun şekilde davranmalıdırlar. Çocuğun yaşı, zihinsel ve fiziksel düzeyi, ilgi alanları iyi gözlemlenmeli ve oyuncak alımında bu bilinçle hareket edilmelidir.