Ağız boşluğunun arka duvarı olan farenksin yeni oluşmuş iltihabına A. Farenjit, bademciklerin yeni oluşmuş iltihabına da A.Tonsillit adı verilir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının önemli bir parçasıdırlar. Virüs veya bakterilerle oluşurlar. Bakteriler arasında en önemlisi ise, uygun biçimde tedavi edilmediğinde eklem ve kalp romatizmasına, nefrite yol açan A grubu beta hemilitik streptokoklardır.


Hangi yollarla bulaşır
Bu tür enfeksiyonların tümünde olduğu gibi etyolojide geçen virüs veya bakterilerin bulaşması ve yayılması damlacık enfeksiyonu şeklindedir. Yine kalabalık ortamlar (yuva, anaokulu ve okul gibi) bu işten sorumludurlar. Yakın durumda oyun oynama, konuşma, öksürme hastalıktan sorumlu etkenin kolayca yayılmasına yol açar.

Belirtileri
Yüksek ateş, halsizlik, kırgınlık, iştahsızlık, baş ağrısı, bulantı, kusma sık görülen genel belirtilerdir. Burun tıkanıklığı veya akıntısı, boğazda kaşıntı, yanma ve ağrı hissi, yutma zorluğu ve buna bağlı olarak yemek yemeyi reddetme, gıcık öksürüğü solunum sistemi ile ilgili bulgulardır. Boğazın görünümü kızarıktır. Bademcikler yine kızarık, şiş olabilir ve bazen irinli iltihap odakları gösterebilir. Hastanın dili çilek görünümünde olabilir. Eğer boğaz enfeksiyonuna neden olan mikrop, streptokoksa ve deride döküntü ortaya çıkarabilen toksine sahipse sözü edilen belirtilere ek olarak küçük, neredeyse birbiriyle bitişik, yaygın makülopapüler döküntüler söz konusudur ve hastalık artık “kızıl” olarak isimlendirilir. Bazen boyunda tek veya iki yanlı olarak lenf bezeleri ortaya çıkabilir.

Tedavisi
Muayene yapılırsa laboratuar bulgularıyla (akyuvar sayımı ve boğaz kültürü gibi) etkenin bir virüs olduğu düşünülür ise antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur. Böyle durumlarda belirtileri yok etmeye yönelik tedavi uygulanır. Örneğin; ateş düşürücü ve burnu açmak için serum fizyolojik veya okyanus suyu gibi. Bol sıvı verilmesi ve istirahat gibi destekleyici yaklaşım unutulmamalıdır. Bakteriyel enfeksiyon düşünülüyor (kızıl dahil) ise uygun antibiyotik seçimi yapılarak ortalama 7–10 gün kullanılmalıdır. Bazı viral üst solunum yolu enfeksiyonu olan hastalarda ikincil olarak bir bakterinin tabloya eklenmesi söz konusu ise, yine antibiyotik uygulanması gereklidir.

Ne yapmalı
Hasta çocukların sağlıklı çocuklarla bir arada olması önlenmelidir. Yani yuva veya okula giden boğaz enfeksiyonlu çocuklar birkaç gün evde tutulmalıdırlar. A grubu beta hemolitik streptokoklarla ilgili herhangi bir aşılama söz konusu değildir.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Prof. Dr Hüseyin Güvenç