Tüp bebek tedavileri başarısını, alternatif yardımcı üreme yöntemleriyle bir kez daha kanıtlamış oldu. Çocuk sahibi olamayan çiftler için umut ışığı olan tüp bebek tedavileri, yaşanan başarısızlık durumlarında sizler gibi memnun olmamaktadır. Bu yüzden her geçen gün yeni yöntemler başarınıza ortak olmaya çalışıyor.
Özellikle tüp bebek merkezlerine yönelen çiftlerin genel sorununu kısırlık çatısı altında toplayabiliriz. Gerek kadın gerekse erkekte bu durum söz konusu olabiliyor. Klasik tüp bebek tedavi yöntemleriyle cevap alınamayan hastalara kısır tedavileri uygulanıyor. Bazı belli olmayan nedenlerden dolayı hiçbir şekilde başarı sağlanamıyor.
Kadınların ciddi yumurtalık sorunlarında uygulanan yumurta donasyonu işlemi başarısını devam ettirirken, aynı şekilde erkekte yaşanan ciddi sperm sorunlarında da sperm donasyonu yani sperm nakli işlemi, başarı oranını arttırmaktadır.
Sperm Donasyonu Nedir?
Tüp bebek tedavilerinin yardımcı üreme yöntemlerinden biri olan sperm donasyonu, erkekte hiç spermin bulunmadığı veya testislerden herhangi bir şekilde sperm elde edilmeyen erkeklerde ya da erkeğin spermi ile elde edilecek bir gebelik tıbbi yönden önerilmediği durumlarda başvurulan bir uygulamadır.
Sperm Donasyonu Nasıl Uygulanır?
Günümüzde Sperm Donasyonu için kullanılan spermler Amerika, Danimarka gibi ülkelerde bulunan sperm bankalarından temin edilen tüm tıbbi tarama testleri yapılmış, bağışta bulunanların tıbbi, fiziksel, etnik özellikleri kayıt altında tutulan, sağlıklı erkeklerden temin edilmektedir.
Bu işlem için alıcının kan grubu ve fiziksel özelliklerine uygun olan, enfeksiyon, genetik, psikolojik ve genetik hastalık testleri sonucu sağlıklı olduğu tespit edilen banka spermi kullanılır. Alıcı, donörün hobileri ve eğitim düzeyi açısından tercihte bulunabilir. Çiftler önce bu konuda karar vermeden önce iyice düşünmelidir.
Çiftler için oldukça zor bir karar olan sperm donasyonu uygulaması tıpkı aşılama yöntemi gibi gerçekleşir. Sperm hücresi bulunamayan ama çocuk sahibi olmak isteyen baba adayları önce çeşitli testlere tabi tutulur. Nedenleri saptanır çözüm yolu bulunmaya çalışır. Eğer böyle bir durum söz konusu değilse sperm donasyonu uygulaması devreye girer. Baba adayına yapılan testler haricinde sperm alınacak donörün de belli testlere tabi tutulması gerekir. Fiziksel özelliklerinin yanı sıra, kan uyumunun da olması gerekmektedir.
Aşılama, donör sperminin laboratuvar ortamında hazırlanıp güçlendirildikten sonra direk olarak rahim içine verilmesi şeklinde uygulanır. İnseminasyon doğal siklus sırasında veya stimülasyon yapılmış sikluslarda yapılabilir. Özellikle stimülasyonlu sikluslarda IUI’ ın başarısı oldukça yüksektir. Ağrısız ve çok basit bir prosedürdür. Jinekolojik muayene masasında spekülum takılıp serviks kültür sıvısı ile yıkanıp temizlendikten sonra plastik kateter yardımı ile spermler rahim içine verilir. İnseminasyon sonrası hasta 15 dakika masada, 2 saat odasında dinlendirilir. Cinsel ilişkiye devam etmenin herhangi bir sakıncası yoktur. İnseminasyondan ( Aşılama ) 14 gün sonra gebelik testi yapılır. Test pozitifse 2 hafta sonra ultrasonografi ile rahim içerisinde gebelik kesesi görülür.
Sperm Donörüne Uygulanan Testler

• HIV
• Hepatit B
• Hepatit C
• Sifilis
• Klamidya
• Gonore
• Karyotip (46 XY)

Taramaları yapıldıktan sonra testlerde herhangi bir problem tespit edilmezse donör programına kabul edilirler. Ayrıca sperm donasyonunun uygulandığı ülkenin yasal mevzuatına göre örneğin talasemi, kistik fibrozis, sickle cell anemia gibi donörden ilave testlerde istenebilir.
Çift İçin Kullanılacak Spermin Belirlenmesi
Tüm tarama testleri yapılmış, her yönden sağlıklı, kan grubu, RH faktörü belirlenmiş, kişiden alınan banka spermi ile alıcı anne ve babanın kan grubu, RH faktörü fiziksel özellikleri arasındaki uyum araştırılıp seçim yapılır.
Seçimi yapılan dondurulmuş banka spermi, daha sonra anne adayı yumurta toplama aşamasına geçildiğinde çözdürülür, anne adayından elde edilen yumurtalar sırası ile mikroenjeksiyon aşamasına geçilir ve daha sonra belirlenen günde embriyo transferi aşamasına geçilir.
SPERM DONASYONU HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?

• Doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan bir sebep nedeni ile ejakulat ya da testislerden sperm elde edilemeyen hastalarda,
• Spermin tespit edildiği fakat yapısal bozukluklarının saptandığı, yumurtayı dölleme yeteneğinin olmadığı durumlarda,
• Tanısı konulmuş bazı genetik kalıtımsal rahatsızlıkların tespit edildiği ve erkeğin çocuğuna bunun geçişinin söz konusu olduğu durumlarda,
• Erkeğin HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalık taşıyıcılığı olduğu durumlarda,
• Etkilenmiş RH uyuşmazlığı olduğu durumlarda sperm donasyonu uygulanabilir.

Sperm Donasyonu Başarı Oranları
Sperm donasyonu tedavisinin başarısı bayanın yaşı, yumurta sayısı ve yumurta kalitesine göre değişmekle beraber % 60- 70 civarındadır. Yaş farklılıklarına göre sperm donasyonu tedavisi başarısında değişiklik gösterir. Sperm donasyonu sonrasında oluşan gebelikler ile normal ilişki ile olan gebeliklerden arasında hiçbir farklılık yoktur. Sperm donasyonu da düşük veya doğum defetti normal gebelikler ile aynı orandadır. Tabi bu başarı merkezlere göre değişir. Bu uygulama uzman bir ekip ve tecrübesi gerektirir. Çoğu zaman diğer mikroenjeksiyon uygulamalarında olduğu gibi çoğul gebelikle karşılaşılabilir.
Çiftlerin Değerlendirmesi Ve Bilgilendirilmesi

• Sperm donasyonu sonucu doğan çocuklar bu tedaviyi kabul eden çiftin çocuklarıdır.
• Alıcı çift tedavinin gebelik veya canlı doğumla sonuçlanmama olasılığı hakkında bilgilendirilmelidir. Çift vericinin uygun seçildiği, tarama testlerinin yapıldığı ve kendilerine uygun vericinin seçildiğinden emin olmalıdır.
• Çift, çoğul gebelik riski açısından bilgilendirilmelidir.
• Doktor ayrıntılı bir şekilde muayenenin yanında annenin tıbbi ve aile öyküsünü araştırmalıdır. Ultrasonografik yöntem ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilmelidir. Hormon testleri istenmelidir. Kan grubu ve Rh durumu saptanır.
• Donör sperm uygulamasında iki yaklaşım vardır. İntrauterin inseminasyon ( Aşılama ) ve IVF ( Tüp bebek )
• Alıcı ve verici etnik yapılarına ve saç rengi, ten rengi, göz rengi, boy, kilo gibi fizik özelliklerine göre eşlenmeye çalışılacaktır, Özellikle Rh (-) anne adaylarında vericinin kan grubunun negatif olmasına dikkat edilmelidir.