Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in doğalgazda açıkladığı yüzde 6’lık indirim oranının bir başlangıç olduğu, indirimin önümüzdeki sene yüzde 10’u aşabileceği belirtildi.
BOTAŞ bin metreküp doğalgaz için İran’a yaklaşık 480, Rusya’ya 415, Azerbaycan’a ise 340 dolar ödeme yapıyor. İndirimin ardından Rus gazının bin metreküpü 390 dolara düşecek. Enerji yetkilileri, doğalgaz indiriminin bir başlangıç olduğunu, indirimin önümüzdeki yıl yüzde 10’u aşacağını belirtti. Bu da yaklaşık yüzde 5 olarak şekillenen indirim beklentilerinin ötesinde bir jest anlamına geliyor.
Öncelik BOTAŞ’ın
Rus gazındaki indirim ilk planda BOTAŞ’ın 2 milyar lirayı bulan zararının kapatılmasında kullanılacak. İndirimin konut ve sanayi kullanımına yansıyıp yapsımayacağı ilerleyen dönemlerde BOTAŞ’ın durumuna göre belli olacak. Rus gazının ucuzlaması, çoğu doğalgaz santrallerinde üretilen elektriğin maliyetinin de düşmesi anlamına gelecek. Gazprom ayrıca, Türkiye’nin istediği yıllık ek 3 milyar m3 gazı sağlamayı kabul etti. Türkiye’nin Rusya’dan ek gaz talebinin 2016’da karşılanması bekleniyordu.
Türkiye Rusya’dan 26,2 milyar m3, İran’dan 8,7 milyar m3, Azerbaycan’dan 4,2 milyar m3, Cezayir’den 3,9 milyar m3, Nijerya’dan 1,2 milyar m3, Spot LNG piyasasından 892 milyon m3 doğalgaz alıyor.
Avrupa’nın vetosu bıktırdı
Putin’in askıya aldığı Güney Akım’da Rus Gazprom’un yüzde 51, İtalyan Eni’nin yüzde 20 ve Fransız EDF ile Alman Wintershall’ın yaklaşık yüzde 15’er hissesi var. Kafkas doğalgazının Karadeniz üzerinden Balkanlara ve oradan da Avrupa’ya gönderilmesini öngören proje kapsamında Bulgaristan’dan Avrupa’ya giriş yapılması, ikiye ayrılacak hattın birinin Yunanistan’a, diğerinin ise Sırbistan üzerinden İtalya’ya kadar uzanacak bir hatta doğalgaz taşıması bekleniyordu. Türkiye’nin Karadeniz karasularını kullandırarak dahil olması beklenen projede AB ülkeleri ile Rusya arasında ilk çatlak Ukrayna yüzünden oluştu. İtalyan Eni, aylar önce, Rusya ve Avrupa Birliği arasındaki Ukrayna sorununa bir çözüm bulunaması halinde Güney Akım’ın tehlikeye gireceğini belirtmişti.
Rusya’yla iplerin gerilmesinin ardından Avrupa Komisyonu da projenin Avrupa’ya giriş ülkesi olan Bulgaristan’a baskı yapmaya başladı. Bulgaristan yönetimi, AB’nin kanunlarına uygun hale getirilinceye projenin inşaat faaliyetlerinin durdurulduğunu bildirdi. AB’nin burada veto gerekçesi olarak gösterdiği yasa, “boru hattı sahiplerinin gaz üretimi yapan şirketler olamayacağı” hükmüne dayanıyor. ABD’nin de Avrupa’da Rus etkisinin artması nedeniyle projeye temkinli yaklaştığı iddia ediliyordu.
Mİlyarlık avantaj
Gazprom’un ilave gaz taahhüdü ile birlikte Türkiye Rusya’dan yılda 30 milyar m3 gaz ithal etmeye başlayacak. Bu da, 415 dolarlık fiyat üzerinden yüzde 6’lık indirim için yaklaşık 750 milyon dolar, yüzde 10’luk indirim için de yaklaşık 1 milyar 245 milyon dolarlık bir avantaj anlamına gelecek.
Putin’in, mevcut koşullar altında Güney Akım projesini yürütme çabasına devam etmeyeceğini açıklamasının ardından Gazprom CEO’su Aleksey Miller da şunları kaydetti: “Güney Akım prosona ermiştir. Gazprom Türkiye’ye, 14 milyar metreküpü Ukrayna’dan transit gazın yerine geçmek üzere, 63 milyar metreküp kapasitesinde yeni bir boru hattı inşa edecek. Türkiye’ye gidecek yeni boru hattı Yunanistan sınırında oluşturulacak ticaret merkezine (hub) yaklaşık 50 milyar metreküp doğalgaz getirilmesine olanak sağlayacak. ”