Koruyucu aile; vefat etme, psikolojik durumlar, ekonomik sebepler, sağlık sorunları gibi çeşitli nedenlerle öz ailesi tarafından bakılamayan çocukların kısa ya da uzun süreli olarak bakımını üstlenen, devlet denetiminde çocukla ilgilenen ailedir.

Çocukların sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri için maddi ve fiziksel ihtiyaçlarının yanında kendilerini koruyup kollayacak, destek olacak, duygusal gereksinimlerini de karşılayacak bir aile ortamına ihtiyaçları vardır. Ne yazık ki şartlar herkes için her zaman aynı değildir ve birçok çocuk bu sıcak aile ortamından mahrum kalır. Bu şartlardaki çocuklara bakma yükümlülüğü devlete aittir ancak devlet kurumları daha çok biyolojik ve maddi ihtiyaçları sağlayabilmekte, çocuğa kalacak yer, yemek, giyim gibi desteklerde bulunabilmektedir. Oysa koruyucu aile , çocuğa bir aile ortamı sağlayabilir, kısa ya da uzun vadede çocuğun duygusal ihtiyaçlarına cevap verebilir, psikolojik gelişimine katkıda bulunabilir ve sosyal açıdan sağlıklı bir insan olması bakımından oldukça faydalıdır.

Aileden ayrıldığı dönem çocuk için genellikle sorunlu bir dönemdir. Ayrılma sebebi ölüm, hastalık ya da hapis cezası gibi nedenler olabileceği gibi ailenin çocuğa karşı yanlış tutumlarından dolayı da devlet çocuğu korumaya almış olabilir. Okul çağında çalıştırma, şiddet uygulama gibi sebeplerle korunmaya alınan çocukların koruyucu aile yanına verilmesi için devlet aileden izin almak durumunda değildir.

Koruyucu ailenin de yerine getirmesi gereken yükümlülükler vardır. Aileye verilen çocuk eğitim öğretim yaşındaysa bu şartın yerine getirilmesi, fiziksel ya da psikolojik olarak çocuğa destek olacak bir yaşam sunulması, istismar edilmemesi gibi yükümlülükler aileye bildirilir. Bu yükümlülüklere dair bir sözleşme imzalanır. Koruyucu aile eğer öz aile hayatta ise ve çocuk ailesine karşı korunmaya alınmadıysa uygun zamanlarda çocuğun ailesiyle görüşmesini sağlayabilir.

Koruyucu aile olmak için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak ve en az ilkokul mezunu olmak gerekir. İstekli aileler Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’na başvurur ve kurumun gerekli incelemeleri ve onayından sonra çocuğu yanına alabilir. Bu ailelere devlet tarafından ödenek verilir. Engelli çocuklar için bu ödeme daha fazladır. Koruyucu aile ve çocuğun ilişkisi ve çocukta gelişmeler sosyal hizmetler görevlileri tarafından takip edilir ve işbirliği ile çocuğun yaşam koşullarının her yönden geliştirilmesi sağlanır.