Cami minareleri arasına konulan renkli ve ışıklı yazılara mahya denir. Mahya, Ramazan ayına özel bir gelenektir ve zamanla bir sanat halini almıştır.
Mahyacılık sanatı yaklaşık olarak 400 yıldır Ramazan aylarında sürdürülen bir gelenektir. Müslümanlara özgü bir ayda yapılsa da mahyacılık sanatı, Müslüman kültürler arasında sadece Türk milletine ait bir gelenek olmuştur.
Ramazan ayının müjdesini veren mahyalar, büyük ve çok minareli camilerde, minareler arasına ip ya da teller gerilerek hazırlanır. Bu tellerin üzerine yerleştirilen ışıklı yazı ya da resimler ise mahyanın temelini oluşturur. Osmanlı Devleti zamanında yağ kandilleri ile aydınlanan mahyalar, günümüzde elektrikli küçük ampullerden meydana gelir.
Işıklarıyla Ramazan akşamlarını ve gecelerini aydınlatan mahyalar, aslında Ramazan ayının insanlara getirdiği çoşkuyu, sevinci ve bolluğu simgeler. Mahyacılık sanatı, tüm bu güzellikler için Allah’a şükretmeyi amaçlar. Güzelliği ve ışıltısıyla Ramazan ayının ne kadar özel olduğunu tüm Müslüman alemine hissettirir.
Mahyacılık sanatı, Ramazan ayına özeldir fakat hazırlıkları 15 gün öncesinden başlar. Bu aşamada teller veya ipler minareler arasına yerleştirilir, yazılar ve resimler seçilir. Mübarek ayın ilk günü ise mahyalar yakılmaya başlanır. İlk günlerde hoş geldin mesajı içeren mahyalar, Ramazan ayı bitiminde yerini veda mahyalarına bırakır. Razamanın gelişini müjdeleyen mahyaların yanı sıra oruç tutmanın güzelliklerini anlatan ve İslam’ın olumlu yönlerini ortaya koyan mahyalar da minareleri ve camileri süsler.
Mahya ustaları, mahyayı hazırlamadan önce yazıyı ya da resmi bir kağıt üzerinde planlar. Kareli kağıt üzerinde yaptığı bu planlama mahya ustasının yazıları oluşturacak iplerin ve telleri hazırlaması için yardımcı olur. Hazırlanan taslağın üzerine ise küçük ampüller yerleştirilir. Özel olarak hazırlanan bu düzenek son olarak iki minare arasına yerleştirilir.
Mahyacılığın ortaya çıkışı rivayete göre Osmanlı Devleti döneminde Hattat Hafız Ahmet Kefevi’nin yaptığı bir resim ile olmuştur. Bu resimde hattat, iki minare arasına yazılar yazmıştır. Dönemin padişahı 1. Ahmet , resmi gördükten sonra çok beğenmiş ve bu fikri uygulamak istemiştir. Resimden alınan ilhamla ilk mahya Sultanahmet Camii’nde kandiller yardımıyla aydınlanmıştır. Böylelikle Ramazan aylarına mahsus mahyacılık sanatı doğmuş ve etkisini hiç yitirmeden günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır.