1 ) Yumurtlama olmadan adet olunur mu?

Yumurtlama gerçekleşmese bile, bir kadının adet olabilmesi (mens, regl, menstruasyon) mümkündür. Bu tür kanamalar genellikle az olur ve miktar bakımından da normal adet kanamalarından farklıdır. Daha çok düzensiz ve vakitsiz bir şekilde meydana gelir. Ancak normal adet dönemine denk gelebilir.

Kadınlarda normal adet düzeni, her ay bir gün gerçekleşen yumurtlamalar (ovulasyon) ile beraber meydana gelir. Yumurtlamanın olmadığı aylarda adet, yani vajial kanama nasıl gerçekleşir bunu söylemeden önce, normal adet düzeni yani yumurtlama ile gerçekleşen adetler nasıl oluyor bunu açıklamak daha doğru olur.

2 ) Yumurtlama sayesinde gerçekleşen normal adet düzeni nasıl olur?

Kadınlarda normalde her ay bir defa düzenli bir şekilde yumurtlama olur ve bu yumurtlama ortalama olarak iki adet kanamasının ortasındaki günlere tekabül eder. Yaklaşık olarak adet kanaması gerçekleşmeden 14 gün önce yumurtlama meydana gelir. Kadınlar daha çok, 28 ile 30 günde bir adet dönemine girerler. Bir adet kanamasının başlangıcından bir sonraki adet kanamasının başlangıcına kadar geçen süre, bir adet dönemi veya bir adet periyodu, bir adet döngüsü şeklinde ifade edilir.

Kadında bir adet dönemi, 2 grupta incelenir. Bunlar ise, Yumurtlama gününden önceki dönem ve yumurtlama gününden sonrası dönemdir.

3 ) Yumurtlama gününden önceki dönem

Yumurtlama gününden önceki döneme, foliküler faz (proliferatif faz) ismi verilir.

Bu dönem, adet kanamasının gerçekleştiği gün başlar ve yumurtlamanın meydana geldiği gün ise sona erer. Bu dönemde yumurta hücresinin içerisinde bulunduğu folikül kesesi her geçen gün daha fazla büyür ve östrojen hormonu salgılar.

Östrojen hormonunun etkisi ile beraber, bu dönemde rahim içi tabaka (endometrium) git gide kalınlaşır. Bu dönemin sonunda olan yumurtlama ile artık östrojen hormonu azalır ve progesteron hormonu artmaya başlar.

4 ) Yumurtlama gününden sonra ki dönem

Yumurtlama gününden sonraki dönem, luteal faz (sekretuar faz) şeklinde ifade edilir. Bu dönem yumurtlama dönemi ile başlar ve bir sonraki adet kanamasının başlamasına kadar devam eder. Bu dönemin süresi yaklaşık 2 hafta civarındadır. Bu dönemde yumurtlama sonrası progesteron hormonu salgısı başlar ve progesteron hormonu rahim iç tabakasının yapısında değişikliğe sebep olur. Progesteron hormonu yumurtalıklarda korpus luteum (sarı cisim) olarak ifade edilen yapıdan salgılanır. Bu yapı, yumurtlamanın meydana gelmesinin ardından, folikülden (yumurtanın içerisinde bulunan kese) meydana gelir. Yumurtlamadan 14 gün sonra korpus luteum (sarı cisim) gerilemeye ve git gide kaybolmaya başlar. bu sebepten dolayı da, progesteron hormonu azalır. Progesteron hormonunun azalması ile rahim iç tabakasında kanama görülmeye başlar ve adet meydana gelir. Normal bir adet döngüsünde kanamanın meydana gelmesi için, en önemli sebebi budur. Bu yüzden buna progesteron çekilme kanaması denir.

Doğum kontrol hapları veya adet düzenleyici bazı hormon ilaçların yardımı ile görülen adet kanamasının mekanizması da, normal adet kanamasında bulunan progesteron çekilme kanamasına benzer.

Burada gelişim gösteren yumurta hücresinin (folikül) salgılamış olduğu östrojen hormonu ile beraber, rahim iç tabakası kalınlaşır. Ancak adet döngüsünün ortasında meydana gelen yumurtlama (ovulasyon) olayı gerçekleşmez. Bu sebepten dolayı da, östrojen etkisi azalmadan devam eder, progesteron hormonu etkisi henüz başlamaz. (Progesteron etkisini başlatan yumurtlamadır.) Bu durumda östrojen etkisi devam ettiğinden dolayı, rahim iç tabakası (endometrium) normalden daha fazla kalınlaşmaya devam eder. Bundan bir müddet sonra çok kalın bir hale geldiğinden dolayı da artık beslenmesi sağlanamaz ve kanama gelmeye başlar. Bu tür yumurtlama olmadan kanama olması durumuna, anovulatuar kanama veya östrojen kırılma kanaması denir.

Yumurtlama olmayan ayların içerisinde meydana gelen adet kanaması, daha çok normal zamandan biraz daha geç başlar ve daha uzun sürer. Kanama bazı zamanlarda leke, damla şeklinde olur, bazen de aşırı kanama şeklinde görülebilir. Daha çok, kadının normal adetine göre miktarı, kanama şekli değişkenlik gösterir. Ancak çok az da olsa, kanama tam zamanında ve normal miktarda da meydana gelebilir. Bu durum, her zaman için fark edilemez. Bu aylarda hasta adet ortası dönemde yumurtlama sebebinden dolayı meydana gelen bu değişiklikleri genellikle fark edemeyebilir. (göğüslerde dolgunluk, hassasiyet, vajinal akıntının artması, vücut ısısında artma).

Yumurtlama olmadan meydana gelen adet kanaması, genellikle adet kanamasının görüldüğü ilk yıllarda, menopoz döneminin yaklaştığı yıllarda, polikistik over hastalarında görülür. Orta yaşlarda, adetleri çok düzenli kadınlarda da yılda 1 kez çok az da olsa meydana gelebilir. Stres, aşırı yorgunluk v.b etkenler, bu duruma sebep olabilir.